Võ Thị Yến Linh
Fan Cứng
Đối với những gia đình không còn nhu cầu sinh con, triệt sản là phương pháp ngừa thai ngoài ý muốn được ưu tiên lựa chọn. Các cặp đôi có thể lựa chọn triệt sản nam hoặc triệt sản nữ. Ở phương Tây, tỷ lệ nam giới đi triệt sản khá cao, trong khi tại Việt Nam, nhiều quan niệm chưa đúng khiến đối tượng thực hiện chủ yếu là nữ giới.
Triệt sản còn gọi là đình sản, là một phương pháp ngừa thai vĩnh viễn với kỹ thuật thực hiện tương đối đơn giản, an toàn và ít biến chứng. Thủ thuật triệt sản ở nữ giới là thắt và cắt ống dẫn trứng, còn ở nam giới là thắt và cắt ống dẫn tinh. Triệt sản nam ít phổ biến hơn ở nữ nhưng cả hai đều mang lại hiệu quả ngừa thai gần như 100%.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng cả hai phương pháp này đều không bảo vệ khỏi nguy cơ mắc các bệnh lây qua đường tình dục (STDs), bao gồm cả virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV). Do đó, cặp đôi thường được tư vấn sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ để giảm nguy cơ lây truyền HIV và các bệnh STDs khác.
Triệt sản là phương pháp được nhiều gia đình lựa chọn khi đã đủ số con mong muốn và không còn nhu cầu sinh thêm con
Triệt sản để làm gì và có nên thực hiện hay không là thắc mắc của hầu hết cặp đôi khi tìm hiểu phương pháp này. Quyết định thực hiện đình sản là của mỗi cá nhân dựa trên những yếu tố và nguyên nhân khác nhau, thường gặp nhất là: (1)
Triệt sản có thể thực hiện ở cả nam giới và nữ giới, cả hai phương pháp đều mang thai hiệu quả ngừa thai gần như 100%. Cụ thể từng cách triệt sản như sau:
Triệt sản nam là thủ thuật thắt và cắt ống dẫn tinh nhằm mục đích làm gián đoạn đường di chuyển của tinh trùng từ tinh hoàn đến túi tinh. Bình thường ống dẫn tinh đảm nhận nhiệm vụ mang tinh trùng từ tinh hoàn vào túi tinh, xuất ra ngoài ở mỗi lần giao hợp vào đường sinh dục nữ. (2)
Sau khi ống dẫn tinh bị thắt, nam giới vẫn có thể phóng tinh và đạt cực khoái bình thường khi quan hệ tình dục. Tuy nhiên, đó chỉ là tinh dịch loãng mà không có tinh trùng, tinh trùng không gặp trứng nên không thể diễn ra quá trình thụ thai.
Quy trình diễn ra bằng cách dùng dao mổ như sau:
Ngoài ra còn một cách thắt ống dẫn tinh khác mà không cần dùng đến dao mổ, đó là tạo ra các lỗ rất nhỏ trên bìu, kéo phần ống dẫn tinh đã được xác định qua lỗ rồi tiến hành buộc ống dẫn tinh lại sau khi cắt.
Trong 3 tháng đầu sau khi làm thủ thuật, nam giới được khuyến cáo vẫn nên sử dụng bao cao su hoặc các biện pháp tránh thai khác. Sau 3 tháng khi kiểm tra chắc chắn không còn tinh trùng trong tinh dịch, quá trình triệt sản nam mới được xem là hoàn tất.
Minh họa quy trình triệt sản nam
Triệt sản nữ là thủ thuật thắt và cắt ống dẫn trứng, ngăn không cho trứng di chuyển từ buồng trứng đến tử cung hoặc tinh trùng di chuyển lên ống dẫn trứng để thụ tinh. Đây là phương pháp ngừa thai cho hiệu quả cao, chỉ có ít hơn 1 trong 100 người phụ nữ có thai trong vòng 1 năm sau khi thực hiện. (3)
Quy trình thắt ống dẫn trứng như sau:
Vì đây là thủ thuật có xâm lấn nên phụ nữ có thể bị tổn thương ruột, bàng quang và các mạch máu xung quanh dẫn đến tình trạng viêm nhiễm hoặc chảy máu. Có thể xảy ra hiện tượng chảy máu âm đạo nhẹ, lúc này nên sử dụng tampon hoặc băng vệ sinh hàng ngày để theo dõi, không cần quá lo lắng.
Với cách triệt sản này, buồng trứng, tử cung và cổ tử cung của phụ nữ vẫn được bảo tồn nguyên vẹn và hoạt động bình thường. Do đó nội tiết tố vẫn hoạt động như trước khi triệt sản, không ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt, không gây suy buồng trứng (mãn kinh sớm) và không ảnh hưởng đến đời sống tình dục.
Thời gian hồi phục sau thủ thuật khác nhau tùy theo cơ địa mỗi người. Trung bình sau 5 ngày phụ nữ đã có thể làm việc bình thường, tuy nhiên cần tránh mang vác nặng ít nhất một tuần. Theo dõi sát sao các triệu chứng sau khi thắt ống dẫn trứng, nếu thấy cơn đau và tình trạng chảy máu nặng nề cần thăm khám ngay để kiểm tra và can thiệp xử trí kịp thời.
Minh họa quy trình triệt sản nữ
Nhiều gia đình đã có đủ số con mong muốn và gặp rắc rối trong việc tránh thai nên quyết định triệt sản. Nhưng giữa vợ và chồng ai nên thực hiện vẫn là điều cả hai trăn trở.
Khi nhắc đến triệt sản, ai cũng mặc định đó là việc của người phụ nữ, còn trách nhiệm của người đàn ông trong chuyện này dường như rất mờ nhạt. Một số gia đình do tư tưởng gia trưởng của người đàn ông, những thành kiến và định kiến về vai trò, vị trí của người phụ nữ trong khi hiện tại, cùng với sự phát triển của kinh tế và xã hội, phụ nữ đã tham gia vào hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Do đó, cần quan tâm đến vấn đề bình đẳng giới hơn, cả người đàn ông và người phụ nữ phải cùng nhau chia sẻ và có trách nhiệm trong việc nuôi dạy con cái và thực hiện kế hoạch hóa gia đình.
Bên cạnh đó, dưới góc độ chuyên môn, khi thực hiện phương pháp thắt hoặc cắt ống dẫn tinh, tiểu phẫu này đơn giản và nhẹ nhàng, bác sĩ sẽ gây tê tại chỗ và rạch đường rất nhỏ qua da bìu, chỉ mất tầm 15-20 phút thực hiện, không tác động đến tinh hoàn nên không ảnh hưởng đến nội tiết nam giới như nhiều người vẫn đang lầm tưởng. Đình sản không ảnh hưởng đến chức năng sinh dục và khả năng sinh lý của người đàn ông.
Trong khi đó, thắt ống dẫn trứng là thủ thuật phức tạp hơn nhiều vì phải đi vào ổ bụng. Việc đi vào ổ bụng qua một lỗ nhỏ khoảng 2-3cm sẽ khó khăn hơn ở phụ nữ thừa cân, thành bụng dày khó tìm thấy vòi trứng ở sâu bên trong để thắt và cắt hoặc phụ nữ đã có sẹo mổ cũ ở vùng hạ vị như mổ lấy thai, mổ thai ngoài tử cung, u nang buồng trứng, u xơ tử cung… Thời gian thực hiện thủ thuật dài hơn, trung bình mất tầm 30-50 phút. Thời gian hồi phục sau triệt sản ở nữ cũng dài hơn so với nam giới.
Cả triệt sản nam và nữ đều tồn tại nguy cơ tai biến và biến chứng nhưng tỷ lệ rất thấp như chảy máu, nhiễm trùng, dính phúc mạc ở nữ hoặc u hạt thừng tinh ở nam… Tuy nhiên, những biến chứng sau triệt sản nam thường nhẹ nhàng và dễ can thiệp xử lý hơn triệt sản nữ.
Vai trò của người đàn ông và người phụ nữ trong việc chia sẻ trách nhiệm kế hoạch hóa gia đình là như nhau. Tùy vào tình trạng sức khỏe của cả hai và những gì xảy ra ở các lần sinh nở trước đó, cặp đôi nên thăm khám và đánh giá các yếu tố nguy cơ khi triệt sản với bác sĩ chuyên môn để có quyết định phù hợp nhất.
Trên thực tế, trước khi thực hiện tiểu phẫu thắt ống dẫn tinh ở nam, bác sĩ sẽ gây tê và dùng an thần để giúp nam giới giảm căng thẳng.
Còn ở thủ thuật thắt ống dẫn trứng nữ, tùy vào tình trạng sức khỏe cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp gây tê hoặc gây mê kết hợp dùng thuốc an thần tĩnh mạch. Do đó chỉ có cảm giác hơi khó chịu tại thời điểm gây tê hoặc gây mê, sau đó đã vô cảm nên không có cảm giác đau đớn.
Sau khi nam giới được thắt ống dẫn tinh, hết thuốc tê nam giới có thể cảm thấy hơi khó chịu và đau ở vùng bìu, hơi khó khăn khi tiểu tiện. Bác sĩ sẽ kê thuốc kháng sinh và giảm đau dùng trong 5 ngày. Còn sau triệt sản nữ có thể xuất hiện một số cảm giác như đau bụng, chóng mặt, mệt mỏi, chướng bụng, chuột rút… Cần theo dõi các triệu chứng sau triệt sản để phát hiện sớm sự bất thường, thăm khám và xử lý kịp thời.
Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn cặp đôi nên chọn cách triệt sản nam hay nữ là tốt nhất
Tình trạng thừa cân, béo phì hoặc những ảnh hưởng của sinh nở, phẫu thuật trước đó có thể ảnh hưởng đến phương pháp triệt sản. Tốt nhất, cặp đôi nên thăm khám và tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn kỹ càng, loại trừ các yếu tố nguy cơ gây nguy hiểm để chọn cách thức phù hợp. (4)
Ngoài ra, cặp đôi cũng cần cân nhắc đến thời điểm triệt sản. Đây là một quyết định quan trọng, do đó cần tránh đưa ra lựa chọn trong những thời điểm gia đình có mâu thuẫn căng thẳng hoặc chịu áp lực từ người khác. Nghiên cứu cho thấy, đối với triệt sản nữ, phụ nữ dưới 30 tuổi có nhiều khả năng sẽ hối hận hơn vì đã lựa chọn triệt sản so với phụ nữ lớn tuổi.
Thủ thuật thắt ống dẫn tinh có thể thực hiện bất cứ lúc nào. Trong khi đó, thắt ống dẫn trứng ở phụ nữ không mang thai được khuyến cáo thực hiện tốt nhất là sau khi sạch kinh; ở phụ nữ mang thai và sinh mổ là ngay sau khi lấy thai ra ngoài; ở phụ nữ mang thai và sinh thường là sau sinh 24-48 giờ.
Tuy nhiên, bác sĩ cũng sẽ thăm khám và cân nhắc kỹ càng các trường hợp xem nữ giới có đủ điều kiện sức khỏe hay không. Các trường hợp nguy cơ vỡ ối sớm, nhiễm trùng, sốt khi chuyển dạ… nên trì hoãn và đợi sau sinh ít nhất 6 tuần là tốt nhất.
Phương pháp triệt sản có tính vĩnh viễn, nghĩa là khả năng mang thai tự nhiên trở lại rất thấp, cặp đôi không cần quan tâm đến các phương pháp tránh thai khác. Khi muốn có con tự nhiên trở lại, nam giới có thể thực hiện phẫu thuật nối ống dẫn tinh hoặc nhờ đến phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm bằng cách lấy tinh trùng từ mào tinh.
Còn nữ giới có thể thực hiện phẫu thuật nối ống dẫn trứng, tuy nhiên tỷ lệ mang thai tự nhiên sau khi nối ống dẫn trứng không cao và tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung nên thường được khuyến cáo nhờ đến phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm.
Mặc dù đây là phương pháp tránh thai vĩnh viễn nhưng vẫn có tỷ lệ mang thai tự nhiên trở lại, tuy nhiên tỷ lệ này rất hiếm. Thường gặp trong 3 tháng đầu sau triệt sản nam do tinh trùng cũ vẫn có thể còn sót lại trong ống dẫn tinh và bóng tinh, dẫn đến vẫn có thể diễn ra quá trình thụ thai như bình thường.
Do đó các chuyên gia thường khuyến cáo trong 3 tháng đầu sau triệt sản nam giới nên sử dụng thêm bao cao su hoặc một phương pháp tránh thai khác cho người phụ nữ, sau 3 tháng kiểm tra không có tinh trùng trong tinh dịch việc triệt sản nam mới xem là thành công.
Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh được đầu tư xây dựng cơ sở vật chất khang trang, sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, quy tụ đội ngũ chuyên gia giỏi chuyên môn giàu kinh nghiệm, phác đồ thăm khám và điều trị cá thể hóa… tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn cho cặp đôi chọn phương pháp ngừa thai phù hợp. Trong tình huống muốn ngừa thai vĩnh viễn, bác sĩ sẽ tư vấn cụ thể để cặp đôi đưa ra quyết định cẩn thận nên triệt sản nam hay nữ, phòng ngừa tai biến nguy hiểm do các yếu tố nguy cơ.
Để đặt hẹn thăm khám và tư vấn với các chuyên gia tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cặp đôi vui lòng liên hệ đến:
Nếu không chắc chắn với lựa chọn triệt sản, các cặp đôi có thể cân nhắc đến các phương pháp tránh thai khác có tác dụng lâu dài nhưng cho phép mang thai trở lại khi ngừng sử dụng. Một số phương pháp phổ biến có thể kể đến như:
Vòng tránh thai cho hiệu quả ngừa thai lên đến 97-99%, được ví như phương pháp triệt sản tạm thời mà không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Có hai loại vòng tránh thai là vòng bằng đồng và vòng chứa nội tiết. Thao tác đặt vòng vào tử cung và lấy vòng ra ngoài khá dễ dàng, chỉ đặt một lần nhưng cho hiệu quả lên đến 8-10 năm. Nếu chọn phương pháp này, cặp đôi không lo lắng ảnh hưởng đến chuyện chăn gối.
Que tránh thai là một que nhựa dẻo nhỏ chứa nội tiết được cấy vào dưới da cánh tay (thường là tay không thuận) của người phụ nữ. Hiệu quả ngừa thai của phương pháp này khá cao, lên đến 99% và kéo dài trong vòng 3 năm mà không cần lo nghĩ đến phương pháp tránh thai khác. Khi muốn tháo bỏ que tránh thai, bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ chuyên biệt để gắp ra dễ dàng và phụ nữ sẽ sớm rụng trứng trở lại sau khoảng 3-4 tuần tháo que.
Thuốc tránh thai hàng ngày còn gọi là thuốc tránh thai tháng là một loại thuốc uống dạng viên có chứa hormone để kiểm soát hoạt động của buồng trứng và tử cung, từ đó ngăn ngừa việc thụ thai. Nếu tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng thuốc về liều lượng và thời gian, thuốc tránh thai hàng ngày cho hiệu quả lên đến 99%. Khi ngừng thuốc, quá trình rụng trứng và khả năng thụ tinh sẽ trở lại như bình thường.
Bao cao su được làm bằng latex, polyurethane hoặc polyisoprene để ngăn ngừa việc mang thai ngoài ý muốn bằng cách ngăn không cho tinh trùng gặp trứng. Nếu được sử dụng đúng cách, bao cao su cho hiệu quả ngừa thai cao lên đến 98%. Ngoài ra bao cao su còn giúp bảo vệ cặp đôi khỏi nguy cơ mắc bệnh lây qua đường tình dục như chlamydia, lậu, HIV…
Tuy nhiên, nam giới cần đeo bao cao su trước khi đụng chạm vào cơ quan sinh dục nữ, tránh trường hợp tinh dịch có lẫn tinh trùng chảy ra khỏi dương vật thâm nhập vào gặp trứng trước khi nam giới xuất tinh.
Tóm lại, triệt sản là phương pháp tránh thai vĩnh viễn nên cặp đôi cần cân nhắc thật kỹ trước khi quyết định. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc băn khoăn nào khác, cặp đôi có thể liên hệ đến hotline Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi hỗ trợ!
Xem tiếp...
Triệt sản là gì?
Triệt sản còn gọi là đình sản, là một phương pháp ngừa thai vĩnh viễn với kỹ thuật thực hiện tương đối đơn giản, an toàn và ít biến chứng. Thủ thuật triệt sản ở nữ giới là thắt và cắt ống dẫn trứng, còn ở nam giới là thắt và cắt ống dẫn tinh. Triệt sản nam ít phổ biến hơn ở nữ nhưng cả hai đều mang lại hiệu quả ngừa thai gần như 100%.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng cả hai phương pháp này đều không bảo vệ khỏi nguy cơ mắc các bệnh lây qua đường tình dục (STDs), bao gồm cả virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV). Do đó, cặp đôi thường được tư vấn sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ để giảm nguy cơ lây truyền HIV và các bệnh STDs khác.
Vì sao cần triệt sản?
Triệt sản để làm gì và có nên thực hiện hay không là thắc mắc của hầu hết cặp đôi khi tìm hiểu phương pháp này. Quyết định thực hiện đình sản là của mỗi cá nhân dựa trên những yếu tố và nguyên nhân khác nhau, thường gặp nhất là: (1)
- Kế hoạch hóa gia đình: những gia đình đã có đủ số con mong muốn, không còn nhu cầu sinh thêm con sẽ lựa chọn triệt sản để đảm bảo chất lượng cuộc sống gia đình. Thực hiện kế hoạch hóa giúp gia đình chuẩn bị đầy đủ về cả vật chất lẫn tinh thần, nuôi dưỡng và tạo điều kiện cho con phát triển toàn diện.
- Bảo vệ sức khỏe và tính mạng: phần lớn các trường hợp lựa chọn triệt sản là do người phụ nữ không còn đủ sức mang thai hoặc có chỉ định không mang thai vì mắc bệnh tim mạch, thần kinh, thận, lao, bệnh ác tính… để tránh các rủi ro có thể xảy ra đe dọa sức khỏe và tính mạng.
- Tránh tác dụng phụ của các phương pháp tránh thai khác: một số phụ nữ chủ động chọn thực hiện để ngừa thai do cơ địa không hợp với các phương pháp tránh thai khác như thuốc, que cấy hoặc đặt vòng tránh thai… trong khi không thể thuyết phục người chồng thực hiện triệt sản.
Các phương pháp triệt sản phổ biến
Triệt sản có thể thực hiện ở cả nam giới và nữ giới, cả hai phương pháp đều mang thai hiệu quả ngừa thai gần như 100%. Cụ thể từng cách triệt sản như sau:
1. Triệt sản nam
Triệt sản nam là thủ thuật thắt và cắt ống dẫn tinh nhằm mục đích làm gián đoạn đường di chuyển của tinh trùng từ tinh hoàn đến túi tinh. Bình thường ống dẫn tinh đảm nhận nhiệm vụ mang tinh trùng từ tinh hoàn vào túi tinh, xuất ra ngoài ở mỗi lần giao hợp vào đường sinh dục nữ. (2)
Sau khi ống dẫn tinh bị thắt, nam giới vẫn có thể phóng tinh và đạt cực khoái bình thường khi quan hệ tình dục. Tuy nhiên, đó chỉ là tinh dịch loãng mà không có tinh trùng, tinh trùng không gặp trứng nên không thể diễn ra quá trình thụ thai.
Quy trình diễn ra bằng cách dùng dao mổ như sau:
- Bước 1: thăm khám lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm kiểm tra cần thiết.
- Bước 2: tiến hành gây tê tại chỗ.
- Bước 3: thực hiện một vết mổ nhỏ ở bìu để buộc và cắt ống dẫn tinh trùng từ tinh hoàn đến dương vật.
Ngoài ra còn một cách thắt ống dẫn tinh khác mà không cần dùng đến dao mổ, đó là tạo ra các lỗ rất nhỏ trên bìu, kéo phần ống dẫn tinh đã được xác định qua lỗ rồi tiến hành buộc ống dẫn tinh lại sau khi cắt.
Trong 3 tháng đầu sau khi làm thủ thuật, nam giới được khuyến cáo vẫn nên sử dụng bao cao su hoặc các biện pháp tránh thai khác. Sau 3 tháng khi kiểm tra chắc chắn không còn tinh trùng trong tinh dịch, quá trình triệt sản nam mới được xem là hoàn tất.
2. Triệt sản nữ
Triệt sản nữ là thủ thuật thắt và cắt ống dẫn trứng, ngăn không cho trứng di chuyển từ buồng trứng đến tử cung hoặc tinh trùng di chuyển lên ống dẫn trứng để thụ tinh. Đây là phương pháp ngừa thai cho hiệu quả cao, chỉ có ít hơn 1 trong 100 người phụ nữ có thai trong vòng 1 năm sau khi thực hiện. (3)
Quy trình thắt ống dẫn trứng như sau:
- Bước 1: thăm khám lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm kiểm tra cần thiết.
- Bước 2: tiến hành gây tê hoặc gây mê để giải tỏa tâm lý lo lắng cho người phụ nữ.
- Bước 3: bác sĩ thực hiện thắt ống dẫn trứng dựa trên thông tin phụ nữ đã được tư vấn và ký cam kết trước đó.
- Bước 4: sau khi thắt ống dẫn trứng tiến hành loại bỏ khí được bơm vào ổ bụng trước đó, hướng dẫn và dặn dò phụ nữ cách chăm sóc sức khỏe tại nhà.
Vì đây là thủ thuật có xâm lấn nên phụ nữ có thể bị tổn thương ruột, bàng quang và các mạch máu xung quanh dẫn đến tình trạng viêm nhiễm hoặc chảy máu. Có thể xảy ra hiện tượng chảy máu âm đạo nhẹ, lúc này nên sử dụng tampon hoặc băng vệ sinh hàng ngày để theo dõi, không cần quá lo lắng.
Với cách triệt sản này, buồng trứng, tử cung và cổ tử cung của phụ nữ vẫn được bảo tồn nguyên vẹn và hoạt động bình thường. Do đó nội tiết tố vẫn hoạt động như trước khi triệt sản, không ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt, không gây suy buồng trứng (mãn kinh sớm) và không ảnh hưởng đến đời sống tình dục.
Thời gian hồi phục sau thủ thuật khác nhau tùy theo cơ địa mỗi người. Trung bình sau 5 ngày phụ nữ đã có thể làm việc bình thường, tuy nhiên cần tránh mang vác nặng ít nhất một tuần. Theo dõi sát sao các triệu chứng sau khi thắt ống dẫn trứng, nếu thấy cơn đau và tình trạng chảy máu nặng nề cần thăm khám ngay để kiểm tra và can thiệp xử trí kịp thời.
Triệt sản nam hay nữ thì tốt hơn?
Nhiều gia đình đã có đủ số con mong muốn và gặp rắc rối trong việc tránh thai nên quyết định triệt sản. Nhưng giữa vợ và chồng ai nên thực hiện vẫn là điều cả hai trăn trở.
Khi nhắc đến triệt sản, ai cũng mặc định đó là việc của người phụ nữ, còn trách nhiệm của người đàn ông trong chuyện này dường như rất mờ nhạt. Một số gia đình do tư tưởng gia trưởng của người đàn ông, những thành kiến và định kiến về vai trò, vị trí của người phụ nữ trong khi hiện tại, cùng với sự phát triển của kinh tế và xã hội, phụ nữ đã tham gia vào hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Do đó, cần quan tâm đến vấn đề bình đẳng giới hơn, cả người đàn ông và người phụ nữ phải cùng nhau chia sẻ và có trách nhiệm trong việc nuôi dạy con cái và thực hiện kế hoạch hóa gia đình.
Bên cạnh đó, dưới góc độ chuyên môn, khi thực hiện phương pháp thắt hoặc cắt ống dẫn tinh, tiểu phẫu này đơn giản và nhẹ nhàng, bác sĩ sẽ gây tê tại chỗ và rạch đường rất nhỏ qua da bìu, chỉ mất tầm 15-20 phút thực hiện, không tác động đến tinh hoàn nên không ảnh hưởng đến nội tiết nam giới như nhiều người vẫn đang lầm tưởng. Đình sản không ảnh hưởng đến chức năng sinh dục và khả năng sinh lý của người đàn ông.
Trong khi đó, thắt ống dẫn trứng là thủ thuật phức tạp hơn nhiều vì phải đi vào ổ bụng. Việc đi vào ổ bụng qua một lỗ nhỏ khoảng 2-3cm sẽ khó khăn hơn ở phụ nữ thừa cân, thành bụng dày khó tìm thấy vòi trứng ở sâu bên trong để thắt và cắt hoặc phụ nữ đã có sẹo mổ cũ ở vùng hạ vị như mổ lấy thai, mổ thai ngoài tử cung, u nang buồng trứng, u xơ tử cung… Thời gian thực hiện thủ thuật dài hơn, trung bình mất tầm 30-50 phút. Thời gian hồi phục sau triệt sản ở nữ cũng dài hơn so với nam giới.
Cả triệt sản nam và nữ đều tồn tại nguy cơ tai biến và biến chứng nhưng tỷ lệ rất thấp như chảy máu, nhiễm trùng, dính phúc mạc ở nữ hoặc u hạt thừng tinh ở nam… Tuy nhiên, những biến chứng sau triệt sản nam thường nhẹ nhàng và dễ can thiệp xử lý hơn triệt sản nữ.
Vai trò của người đàn ông và người phụ nữ trong việc chia sẻ trách nhiệm kế hoạch hóa gia đình là như nhau. Tùy vào tình trạng sức khỏe của cả hai và những gì xảy ra ở các lần sinh nở trước đó, cặp đôi nên thăm khám và đánh giá các yếu tố nguy cơ khi triệt sản với bác sĩ chuyên môn để có quyết định phù hợp nhất.
Triệt sản có đau không?
Trên thực tế, trước khi thực hiện tiểu phẫu thắt ống dẫn tinh ở nam, bác sĩ sẽ gây tê và dùng an thần để giúp nam giới giảm căng thẳng.
Còn ở thủ thuật thắt ống dẫn trứng nữ, tùy vào tình trạng sức khỏe cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp gây tê hoặc gây mê kết hợp dùng thuốc an thần tĩnh mạch. Do đó chỉ có cảm giác hơi khó chịu tại thời điểm gây tê hoặc gây mê, sau đó đã vô cảm nên không có cảm giác đau đớn.
Sau khi nam giới được thắt ống dẫn tinh, hết thuốc tê nam giới có thể cảm thấy hơi khó chịu và đau ở vùng bìu, hơi khó khăn khi tiểu tiện. Bác sĩ sẽ kê thuốc kháng sinh và giảm đau dùng trong 5 ngày. Còn sau triệt sản nữ có thể xuất hiện một số cảm giác như đau bụng, chóng mặt, mệt mỏi, chướng bụng, chuột rút… Cần theo dõi các triệu chứng sau triệt sản để phát hiện sớm sự bất thường, thăm khám và xử lý kịp thời.
Cần cân nhắc gì khi thực hiện triệt sản?
Tình trạng thừa cân, béo phì hoặc những ảnh hưởng của sinh nở, phẫu thuật trước đó có thể ảnh hưởng đến phương pháp triệt sản. Tốt nhất, cặp đôi nên thăm khám và tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn kỹ càng, loại trừ các yếu tố nguy cơ gây nguy hiểm để chọn cách thức phù hợp. (4)
Ngoài ra, cặp đôi cũng cần cân nhắc đến thời điểm triệt sản. Đây là một quyết định quan trọng, do đó cần tránh đưa ra lựa chọn trong những thời điểm gia đình có mâu thuẫn căng thẳng hoặc chịu áp lực từ người khác. Nghiên cứu cho thấy, đối với triệt sản nữ, phụ nữ dưới 30 tuổi có nhiều khả năng sẽ hối hận hơn vì đã lựa chọn triệt sản so với phụ nữ lớn tuổi.
Thủ thuật thắt ống dẫn tinh có thể thực hiện bất cứ lúc nào. Trong khi đó, thắt ống dẫn trứng ở phụ nữ không mang thai được khuyến cáo thực hiện tốt nhất là sau khi sạch kinh; ở phụ nữ mang thai và sinh mổ là ngay sau khi lấy thai ra ngoài; ở phụ nữ mang thai và sinh thường là sau sinh 24-48 giờ.
Tuy nhiên, bác sĩ cũng sẽ thăm khám và cân nhắc kỹ càng các trường hợp xem nữ giới có đủ điều kiện sức khỏe hay không. Các trường hợp nguy cơ vỡ ối sớm, nhiễm trùng, sốt khi chuyển dạ… nên trì hoãn và đợi sau sinh ít nhất 6 tuần là tốt nhất.
Sau khi triệt sản có thể mang thai lại được không?
Phương pháp triệt sản có tính vĩnh viễn, nghĩa là khả năng mang thai tự nhiên trở lại rất thấp, cặp đôi không cần quan tâm đến các phương pháp tránh thai khác. Khi muốn có con tự nhiên trở lại, nam giới có thể thực hiện phẫu thuật nối ống dẫn tinh hoặc nhờ đến phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm bằng cách lấy tinh trùng từ mào tinh.
Còn nữ giới có thể thực hiện phẫu thuật nối ống dẫn trứng, tuy nhiên tỷ lệ mang thai tự nhiên sau khi nối ống dẫn trứng không cao và tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung nên thường được khuyến cáo nhờ đến phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm.
Mặc dù đây là phương pháp tránh thai vĩnh viễn nhưng vẫn có tỷ lệ mang thai tự nhiên trở lại, tuy nhiên tỷ lệ này rất hiếm. Thường gặp trong 3 tháng đầu sau triệt sản nam do tinh trùng cũ vẫn có thể còn sót lại trong ống dẫn tinh và bóng tinh, dẫn đến vẫn có thể diễn ra quá trình thụ thai như bình thường.
Do đó các chuyên gia thường khuyến cáo trong 3 tháng đầu sau triệt sản nam giới nên sử dụng thêm bao cao su hoặc một phương pháp tránh thai khác cho người phụ nữ, sau 3 tháng kiểm tra không có tinh trùng trong tinh dịch việc triệt sản nam mới xem là thành công.
Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh được đầu tư xây dựng cơ sở vật chất khang trang, sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, quy tụ đội ngũ chuyên gia giỏi chuyên môn giàu kinh nghiệm, phác đồ thăm khám và điều trị cá thể hóa… tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn cho cặp đôi chọn phương pháp ngừa thai phù hợp. Trong tình huống muốn ngừa thai vĩnh viễn, bác sĩ sẽ tư vấn cụ thể để cặp đôi đưa ra quyết định cẩn thận nên triệt sản nam hay nữ, phòng ngừa tai biến nguy hiểm do các yếu tố nguy cơ.
Để đặt hẹn thăm khám và tư vấn với các chuyên gia tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cặp đôi vui lòng liên hệ đến:
Các biện pháp thay thế phương pháp triệt sản
Nếu không chắc chắn với lựa chọn triệt sản, các cặp đôi có thể cân nhắc đến các phương pháp tránh thai khác có tác dụng lâu dài nhưng cho phép mang thai trở lại khi ngừng sử dụng. Một số phương pháp phổ biến có thể kể đến như:
1. Vòng tránh thai
Vòng tránh thai cho hiệu quả ngừa thai lên đến 97-99%, được ví như phương pháp triệt sản tạm thời mà không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Có hai loại vòng tránh thai là vòng bằng đồng và vòng chứa nội tiết. Thao tác đặt vòng vào tử cung và lấy vòng ra ngoài khá dễ dàng, chỉ đặt một lần nhưng cho hiệu quả lên đến 8-10 năm. Nếu chọn phương pháp này, cặp đôi không lo lắng ảnh hưởng đến chuyện chăn gối.
2. Cấy que tránh thai
Que tránh thai là một que nhựa dẻo nhỏ chứa nội tiết được cấy vào dưới da cánh tay (thường là tay không thuận) của người phụ nữ. Hiệu quả ngừa thai của phương pháp này khá cao, lên đến 99% và kéo dài trong vòng 3 năm mà không cần lo nghĩ đến phương pháp tránh thai khác. Khi muốn tháo bỏ que tránh thai, bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ chuyên biệt để gắp ra dễ dàng và phụ nữ sẽ sớm rụng trứng trở lại sau khoảng 3-4 tuần tháo que.
3. Thuốc tránh thai hàng ngày
Thuốc tránh thai hàng ngày còn gọi là thuốc tránh thai tháng là một loại thuốc uống dạng viên có chứa hormone để kiểm soát hoạt động của buồng trứng và tử cung, từ đó ngăn ngừa việc thụ thai. Nếu tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng thuốc về liều lượng và thời gian, thuốc tránh thai hàng ngày cho hiệu quả lên đến 99%. Khi ngừng thuốc, quá trình rụng trứng và khả năng thụ tinh sẽ trở lại như bình thường.
4. Bao cao su
Bao cao su được làm bằng latex, polyurethane hoặc polyisoprene để ngăn ngừa việc mang thai ngoài ý muốn bằng cách ngăn không cho tinh trùng gặp trứng. Nếu được sử dụng đúng cách, bao cao su cho hiệu quả ngừa thai cao lên đến 98%. Ngoài ra bao cao su còn giúp bảo vệ cặp đôi khỏi nguy cơ mắc bệnh lây qua đường tình dục như chlamydia, lậu, HIV…
Tuy nhiên, nam giới cần đeo bao cao su trước khi đụng chạm vào cơ quan sinh dục nữ, tránh trường hợp tinh dịch có lẫn tinh trùng chảy ra khỏi dương vật thâm nhập vào gặp trứng trước khi nam giới xuất tinh.
Tóm lại, triệt sản là phương pháp tránh thai vĩnh viễn nên cặp đôi cần cân nhắc thật kỹ trước khi quyết định. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc băn khoăn nào khác, cặp đôi có thể liên hệ đến hotline Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi hỗ trợ!
Xem tiếp...