I. Đại cương
- Sùi mào gà (Genital warts, Condyloma, Condylomata acuminata) hay mồng gà còn gọi là bệnh mụn cóc sinh dục, là một bệnh lây truyền qua đường tình dục, có thể gặp ở cả nam và nữ, do Human papilloma virus (HPV) gây nên.
- HPV là một loại virus DNA gây u nhú ở người, chọn lọc ở da và niêm mạc mà không gây bệnh ở các mô khác như cơ, xương, nội tạng. Các biểu hiện thương tổn do HPV gây ra là những mụn cóc, hột cơm, u nhú hay tổn thương phẳng.
- Khi các mụn này xuất hiện ở bộ phận sinh dục thì gọi là mụn cóc sinh dục hay mồng gà, sùi mào gà.
- Thời kỳ ủ bệnh súi mào gà khá dài, có thể từ 2 tháng - 9 tháng sau khi quan hệ tình dục với người có mang mầm bệnh HPV. Ngay trong giai đoạn chưa thể hiện triệu chứng cũng như lúc đã có triệu chứng, sự lây nhiễm đã có thể xảy ra.
- Ða số bệnh nhân nhiễm virus sùi mào gà không có triệu chứng, chỉ có khoảng 1% số người nhiễm HPV thấy xuất hiện những tổn thương u nhú màu hồng tươi, mềm, không đau, có dạng giống như mào của con gà, dễ chảy máu.
- Bệnh có nguy cơ gây ung thư cổ tử cung, âm đạo, dương vật và hậu môn.
- Sùi mào gà lây truyền qua quan hệ tình dục khi giao hợp theo mọi hình thức mà không được bảo vệ, đặc biệt đối với hình thức tiếp xúc dương vật-hậu môn.
II. Triệu chứng lâm sàng
- Biểu hiện bệnh lúc đầu là các u nhú màu hồng tươi, mềm, có chân hoặc có cuống, không đau và dễ chảy máu.
- Về sau, chúng có thể phát triển thành những gai hoặc lá, chiều dài có thể đến vài cm, liên kết với nhau thành một mảng rộng trông giống như mào gà hoặc hoa súp lơ màu trắng hồng.
- Bề mặt mềm, mủn ra, ẩm ướt. Có thể thấy tổn thương dạng phẳng rất khó phát hiện.
- Ở nữ, sùi mào gà hay thấy ở âm vật, môi nhỏ, quanh lỗ niệu đạo, tầng sinh môn, cũng có thể gặp sùi mào gà ở cổ tử cung, hậu môn. Ở nam giới, sùi mào gà thường gặp ở rãnh quy đầu, bao da và thân dương vật, có khi thấy ở miệng sáo, da bìu, hậu môn.
- Một số trường hợp do vệ sinh kém, kèm theo có thai nghén hoặc có bệnh lậu kết hợp nên các sùi mào gà phát triển thành một khối lớn, to bằng nắm tay, màu đỏ tươi, tiết dịch mùi hôi thối.
III. Chẩn đoán
- Tổn thương sùi mào gà rất đặc hiệu, chẩn đoán chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng. Nếu các tổn thương u nhú bị nhiễm khuẩn, bệnh nhân sẽ ra khí hư có mùi hôi và ngứa.
- Bệnh nhân nữ bị sùi mào gà cổ tử cung cần phải làm xét nghiệm phiến đồ cổ tử cung định kỳ hàng năm để phát hiện sớm ung thư.
Chẩn đoán phân biệt
Bệnh sùi mào gà có thể xuất hiện ở bộ phận sinh dục, hậu môn và một số bộ phận khác của cơ thể nên có thể nhầm với biểu hiện của một số bệnh sau đây:
- Giang mai thời kỳ II (Syphilis II): Sang thương là những sẩn ướt (Condyloma lata).Phản ứng huyết thanh chẩn đoán giang mai (+)
- U hạt bẹn (granuloma inguinale) hay Donovanosis: Đây cũng là một bệnh lây qua đường tình dục, hay gặp ở vùng nhiệt đới, do trực khuẩn gram âm CalymmatobacterIum granulomatis, còn được gọi là thể Donovan. Bệnh khởi đầu là một u nhỏ có màu đỏ, kích thước lớn dần và có thể làm hủy hoại tổ chức.
- U mềm lây (Molluscum contagiosum): Cũng là một bệnh lây qua đường tình dục. Sang thương da dạng sẩn nhỏ, tròn và lõm ở trung tâm, phát triển tương đối nhiều ở ngay trên vùng da của bộ phận sinh dục và cả hậu môn.
- Chuỗi hạt ngọc dương vật (Pearly penile papules): Nam giới 20-30 tuổi thường xuất hiện những hạt nhỏ li ti đồng dạng, xếp thành 2 hoặc 3 hàng chạy xung quanh rãnh quy đầu, không gây ra triệu chứng gì. Chúng được gọi là “chuỗi hạt ngọc dương vật” (Pearly penile papules) Chúng hoàn toàn vô hại, không cần điều trị gì. Giữ vệ sinh tốt, thường xuyên vệ sinh kỹ vùng quy đầu sẽ giúp chúng sớm lặn đi.
IV. Ðiều trị
Sùi mào gà tiến triển mạn tính, nhiều tháng đến nhiều năm, các triệu chứng không hề giảm đi mà trái lại ngày càng tăng nếu không được điều trị. Thỉnh thoảng có những đợt bội nhiễm gây loét, chảy máu.
Sùi mào gà ở vùng sinh dục ngoài và hậu môn
- Axit Trichloacetic 30% bôi ngày 1 lần,
- Podophyllin 10% - 25% bôi mỗi ngày 1 lần hoặc 2 - 3 lần 1 tuần; 5FU (5-fluorouacil) 5%, Chích Interferon-alpha vào sang thương, bôi Interferon gel...
- Ðốt lạnh bằng Nitơ lỏng - Đốt điện bằng sóng điện cao tần hay tia laser CO2;
- Phẫu thuật cắt bỏ hoặc nạo.
Sùi mào gà trong âm đạo
- Ðốt lạnh bằng nitơ lỏng - Đốt điện bằng sóng điện cao tần hay tia laser CO2.
- Podophyllin 10% - 25% bôi mỗi ngày 1 lần hoặc 2 - 3 lần 1 tuần, hoặc Phẫu thuật cắt bỏ, nạo.
Sùi mào gà ở cổ tử cung
Ðốt lạnh bằng nitơ lỏng - Đốt điện bằng sóng điện cao tần hay tia laser CO2.
Sùi mào gà ở miệng sáo
Cắt nạo, hoặc Ðốt lạnh, đốt nhiệt, hoặc Axit Trichloacetic 30% chấm 1 lần mỗi ngày.
Sùi mào gà ở hậu môn
Ðốt lạnh, đốt nhiệt, hoặc Podophyllin 10% - 25% bôi mỗi ngày 1 lần hoặc 2 - 3 lần 1 tuần, hoặc Phẫu thuật cắt bỏ.
Chú ý: Không sử dụng Podophyllin cho phụ nữ có thai, cho con bú và không bôi ở cổ tử cung. Dặn bệnh nhân tự rửa sạch sau khi bôi thuốc 4 - 5 giờ.
Nguồn: Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn
Xem tiếp...