SỨC KHỎE - GIA ĐÌNH

Chuyên đề: Chia sẽ kinh nghiệm phòng ngừa bệnh, Kinh nghiệm vàng khám phụ khoa, Kinh nghiệm vàng khi quan hệ tình dục, Review kinh nghiệm khám nam khoa nhanh chóng, Hướng dẫn theo dõi chăm sóc sức khỏe trẻ em, Chia sẽ kinh nghiệm bà bầu

Chia sẻ nhóm

Tổng Quan

Loại
SỨC KHỎE
Tổng thành viên
59
Tổng sự kiện
0
Tổng số thảo luận
10K
Tổng lượt xem
332K

Hóa trị, xạ trị có ảnh hưởng đến sinh sản của nam và nữ?

Ngô Thanh Vân

Fan Cứng
Hóa trị và xạ trị có ảnh hưởng đến sinh sản của cả nam và nữ. Nếu bạn đang điều trị ung thư hoặc được chẩn đoán bị ung thư, bạn có thể thắc mắc về việc bảo tồn khả năng sinh sản trong tương lai.

Vậy điều trị ung thư ảnh hưởng đến khả năng sinh sản như thế nào, các phương pháp có thể bảo tồn khả năng làm cha mẹ trước khi điều trị ung thư gồm những gì? ThS.BS.CKI Phạm Thị Bảo Yến – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh sẽ giải đáp ngay trong bài viết dưới đây.

hóa trị xạ trị có ảnh hưởng đến sinh sản


Một số phương pháp điều trị ung thư có thể ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản của bạn. Các tổn thương này có thể làm tạm hoặc hoặc vĩnh viên. Khả năng điều trị ung thư gây hại cho khả năng sinh sản tùy thuộc vào giai đoạn ung thư, loại điều trị ung thư và độ tuổi tại thời điểm điều trị. Hiện nay các phương pháp điều trị ung thư và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe sinh sản bao gồm như hóa trị, xạ trị, phẫu thuật, thuốc…

Ảnh hưởng của hóa trị đến chức năng sinh sản​


Hóa trị là một trong những phương pháp chính để điều trị ung thư, tuy nhiên một trong những tác dụng phụ của hóa trị là ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, có thể dẫn tới vô sinh. Điều này rất quan trọng, đặc biệt với những bệnh nhân trẻ tuổi, người chưa lập gia đình hoặc chưa có con.

Hóa trị ảnh hưởng trực tiếp với sức khỏe của người nữ khi làm suy giảm hoặc ngừng hoạt động của buồng trứng hay giảm số lượng và chức năng tinh trùng ở nam giới. Vấn đề này có thể tạm thời hoặc vĩnh viễn tùy thuộc vào thuốc và liều thuộc bệnh nhân đã điều trị.

1. Ở nam giới​


Một số loại thuốc hóa trị có thể làm giảm số lượng tinh trùng, giảm khả năng sinh tinh và giảm khả năng thụ tinh với trứng. Bên cạnh đó, một số thuốc có thể ảnh hưởng lên thần kinh vùng cơ quan tiết niệu sinh học, dẫn đến các biến chứng như rối loạn cương, giảm khoái cảm khi giao hợp… (1)

2. Ở nữ giới​


Nữ giới khi hóa trị phải đối mặt với vấn đề vô sinh tạm thời, vĩnh viễn hoặc mãn kinh sớm.

  • Vô sinh tạm thời khiến kinh nguyệt có thể không đều hoặc không xuất hiện kinh nguyệt trong thời gian điều trị, nhưng sau điều trị kinh nguyệt có thể trở lại bình thường. Theo thống kê, khoảng 30% bệnh nhân nữ mất kinh nguyệt khi hóa trị thường sẽ có kinh nguyệt trở lại sau 6-12 tháng.
  • Vô sinh vĩnh viễn: hóa trị có thể gây vô sinh do ảnh hưởng đến hoạt động của buồng trứng, một số thuốc hóa trị có thể để lại tác dụng phụ khiến buồng trứng không còn hoạt động bình thường được nữa. Bệnh nhân không có kinh nguyệt và không thể mang thai. Tình trạng này thường xảy ra với những bệnh nhân hóa trị liều cao, phụ nữ lớn tuổi sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn so với phụ nữ trẻ tuổi. (2)

Sau hóa trị, một số phụ nữ bị mãn kinh dù chưa đến độ tuổi mãn kinh thông thường.

chức nang sinh sản bị ảnh hưởng trong quá trình điều trị ung thư
Hóa trị ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của cả nam và nữ.

Xạ trị có ảnh hưởng đến sinh sản hay không?​


Xạ trị là phương pháp sử dụng tia xạ có nguồn năng lượng cao để tiêu diệt trực tiếp tế bào ung thư. Việc xạ trị có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của cả nam và nữ.

1. Ở nam giới​


Xạ trị ở nam giới có thể giết chết tế bào tinh trùng và tế bào gốc sinh tinh. Các loại xạ trị có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới gồm: xạ trị toàn bộ cơ thể để thực hiện cấy ghép tủy xương, xạ trị vùng bụng, vùng chậu, phần dưới cột sống và tinh hoàn, xạ trị tuyến yên trong não.

2. Ở nữ giới​


Việc xạ trị trực tiếp vào buồng trứng có thể gây nguy cơ vô sinh vĩnh viễn, xạ trị ở khu vực quanh vùng chậu cũng ảnh hưởng gián tiếp lên tử cung, buồng trứng, tăng nguy cơ vô sinh. Phụ nữ càng lớn tuổi, khi xạ trị nguy cơ vô sinh càng cao.

Trường hợp xạ trị toàn bộ cơ thể gây vô sinh vĩnh viễn. Với phụ nữ xạ trị vùng não, ảnh hưởng đến tuyến yên sẽ khiến quá trình tiết hormone gonadotrophin để buồng trứng sản xuất estrogen và progesterone bị ảnh hưởng, hormone sinh dục không được kích thích tiết ra và gây vô sinh. Trường hợp này có thể tiêm gonadotropin để tăng khả năng mang thai sau điều trị ung thư.

xạ trị não ảnh hưởng đến tuyến yên
Xạ trị vào não làm ảnh hưởng đến tuyến yên, gây hạn chế hoạt động sản sinh hormone sinh dục của buồng trứng, dẫn đến nguy cơ vô sinh.

Liệu pháp miễn dịch có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không?​


Theo các nghiên cứu, một số liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư có thể làm giảm khả năng sinh sản. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Cancer đề cập đến việc liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư làm ức chế trạm kiểm soát, khiến số lượng và chất lượng trứng của người bệnh giảm, quá trình rụng trứng bị cản trở. (3)

Theo bà bà Lauren Alesi, Phòng thí nghiệm Sinh học buồng trứng của Viện Nghiên cứu Y sinh, Đại học Monash cho biết “Liệu pháp miễn dịch được cho là ít gây tổn thương hơn so với những phương pháp điều trị như hóa trị và xạ trị, tuy nhiên có thể thấy liệu pháp này có tác dụng phụ gây viêm lên hệ cơ quan khác khá phổ biến. Vì vậy với những bệnh nhân quan tâm đến khả năng sinh sản cần thận trọng khi áp dụng phương pháp điều trị này.”

Có thể mang thai sau khi điều trị ung thư nữa không?​


Việc có thể mang thai sau khi điều trị ung thư là điều mà nhiều người quan tâm. Hiện nay với sự phát triển của y học, đặc biệt là những tiến bộ về thuốc và phương pháp điều trị ung thư, tiên lượng bệnh nhân sống sau điều trị là khá tốt. Trước khi điều trị ung thư, người ta sẽ suy nghĩ sau khi điều trị ung thư lành bệnh thì sẽ có con như thế nào?

Việc hóa trị và xạ trị sẽ ảnh hưởng ít nhiều lên số lượng, chất lượng trứng và tinh trùng. Việc điều trị ung thư có thể giảm khả năng làm cha mẹ, tuy nhiên việc mang thai vẫn có thể xảy ra. Hiện nay các phương pháp bảo tồn khả năng sinh sản cho nam và nữ giới được tiến hành ở nhiều trung tâm Hỗ trợ sinh sản lớn trong nước.

Có thể duy trì khả năng sinh sản của nam nữ giới trong tương lai với những “hạt giống” khỏe và chất lượng trước khi thực hiện điều trị ung thư.

Nếu bệnh nhân ung thư quan tâm đến việc mang thai sau khi điều trị nên liên hệ với các bác sĩ hỗ trợ sinh sản sớm để có phương án bảo tồn hợp lý. Việc lựa chọn các phương án bảo tồn khả năng sinh sản phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: tuổi, tình trạng hôn nhân, giai đoạn bệnh…

Các phương pháp bảo tồn khả năng sinh sản cho nam và nữ​


Để dự phòng những tác dụng phụ khi bệnh nhân bước vào điều trị ung thư, bác sĩ sẽ trao đổi dựa trên mong muốn của người bệnh về các phương pháp bảo tồn khả năng sinh sản cho tương lai. Hiện nay có nhiều phương pháp bảo tồn khả năng sinh sản, giúp bệnh nhân sau điều trị ung thư có thể làm cha mẹ như: (4)

1. Trữ tinh trùng​


Tinh trùng sẽ được thu thập và trữ đông tinh trùng nhiều năm, tinh trùng sau rã đông sẽ được kết hợp với trứng, tạo thành phôi và chuyển vào cơ thể của người phụ nữ.

2. Trữ mô tinh hoàn​


Phương pháp này thường được áp dụng với những cậu bé chưa qua tuổi dậy thì. Các mô tinh hoàn này sẽ được lấy trước khi điều trị ung thư, chứa các tế bào gốc có thể sản sinh ra tinh trùng. Mô tinh hoàn sẽ được cấy ghép lại sau quá trình điều trị bệnh hoàn tất.

3. Che tinh hoàn khỏi ảnh hưởng của tia xạ​


Với bệnh nhân cần xạ trị để điều trị ung thư có thể sử dụng tấm chắn chì để bảo vệ tinh hoàn, phương pháp này có khả thi với bệnh nhân mắc ung thư ở khu vực ngoài vùng chậu. Tuy nhiên không đảm bảo được việc tinh hoàn không bị ảnh hưởng bởi tia xạ hoàn toàn.

Theo bác sĩ Phạm Thị Bảo Yến cho biết: Việc có thể bảo tồn được giao tử của người bệnh trước khi họ bước vào điều trị ung thư là một bước tiến dài đối với y học của nhân loại. Tại IVFTA-HCMC chúng tôi đã tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhân mong muốn sau khi thực hiện điều trị ung thư như hóa trị hay xạ trị vẫn có thể có con được.

Vì vậy một lời khuyên cho người bệnh ung thư muốn bảo tồn khả năng sinh sản trước điều trị là nên đến các bệnh viện đa khoa có quy trình khám chưa bệnh khép kín.

Điển hình như tại BVĐK Tâm Anh chúng tôi là bệnh viện đa khoa có chuyên khoa Ung Bướu có thể khám, chẩn đoán và điều trị ung thư kết hợp với Trung tâm Hỗ trợ sinh sản có thể giúp bệnh nhân bảo tồn được trứng, tinh trùng, phôi trước khi điều trị để đảm bảo vừa có thể đạt được mục tiêu điều trị tốt bệnh ung thư và có thể bảo tồn khả năng sinh sản trong tương lai.

4. Trữ lạnh trứng​


Với bệnh nhân chưa lập gia đình có thể lựa chọn trữ trứng để bảo tồn khả năng sinh sản. Tại IVFTA-HCM với ưu thế nằm trong bệnh viện đa khoa, các bác sĩ Hỗ trợ sinh sản sẽ trao đổi với bác sĩ Ung bướu về việc tối ưu hóa nhất trong điều trị cho bệnh nhân.

Sau khi thảo luận với khoa Ung bướu, bác sĩ Hỗ trợ sinh sản sẽ bắt đầu quá trình điều trị ngay lập tức, nhiều trường hợp có thể tiến hành kích trứng và không cần chờ chu kỳ kinh.

Trước đây việc trữ trứng khá khó khăn vì trứng là tế bào khó để trữ đông nhất. Nhưng hiện tại ở Việt Nam mà cụ thể là tại hệ thống IVF Tâm Anh thì có thể làm chủ được kỹ thuật này. Với kỹ thuật trữ lạnh trứng tại IVFTA, khả năng trứng sống và sử dụng được sau trữ lạnh là trên 80%.

5. Trữ lạnh phôi​


Thường được khuyến nghị với trường hợp phụ nữ đã lập gia đình. Người phụ nữ trước khi điều trị ung thư sẽ được tiến hành kích trứng, chọc hút trứng và thụ tinh với tinh trùng chồng để tạo thành phôi. Phôi sau khi được tạo sẽ được nuôi và tiến hành trữ lạnh cho đến khi người phụ nữ kết thúc điều trị ung thư và sẽ chuyển phôi vào buồng tử cung của người phụ nữ khi họ sẵn sàng muốn sinh con.

Trữ phôi cũng được áp dụng với trường hợp phụ nữ muốn làm mẹ đơn thân bằng cách sử dụng trứng của mình kết hợp cũng mẫu tinh trùng được hoán đổi từ ngân hàng tinh trùng để tạo thành phôi và lưu trữ lại.

6. Trữ mô buồng trứng​


Ý tưởng trữ lạnh mô buồng trứng được thực hiện trước khi bắt đầu hóa trị hoặc khi người bệnh phải làm phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng. Đối với các trường hợp phải phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng, chúng tôi sẽ tiến hành trữ mô buồng trứng để trong một tương lai không xa, có thể ghép lại chính mô đó vào trong cơ thể người phụ nữ.

Việc ghép các mô buồng trứng vào lại cơ thể người phụ nữ có thể giúp: thứ nhất: duy trì về nội tiết cho người phụ nữ đó một cách tự nhiên, theo chu kỳ hàng tháng; và có thể có thai từ chính các trứng từ mô trữ lạnh đó.

trữ lạnh trứng và tinh trùng
Trữ lạnh trứng và tinh trùng giúp bảo tồn khả năng sinh sản của cả hai giới trong tương lai.

Vô sinh sau hóa trị, xạ trị khi điều trị ung thư là tác dụng phụ không ai mong muốn, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Nếu có mong muốn bảo tồn khả năng sinh sản trong tương lai, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để có phác đồ phụ hợp nhất.

Hiện nay các phương pháp bảo tồn khả năng sinh sản như đông lạnh tinh trùng, đông lạnh trứng… được thực hiện nhiều ở các trung tâm hỗ trợ sinh sản lớn. Tại IVFTA-HCM với việc sở hữu đội ngũ chuyên viên phôi học giàu kinh nghiệm, phòng lab hiện đại, kỹ thuật trữ rã cao cấp và trang thiết bị tối tân đã giúp việc lưu trữ giao tử nhiều thuận lợi hơn, tỷ lệ tinh trùng, trứng sống và có thể sử dụng được cao.

Với những bệnh nhân ung thư lo lắng việc hóa trị, xạ trị ảnh hưởng đến khả năng sinh sản có thể lựa chọn những biện pháp bảo tồn để giữ gìn và đảm bảo sức khỏe sinh sản trong tương lai. Việc đông lạnh trứng, đông lạnh tinh trùng hoặc mô giao tử cho phép hai phái có thể tạm hoãn việc có con để điều trị bệnh và vẫn yên tâm vì đã có của để dành cho sau này.

IVFTA-HCM là một trong những đơn vị hỗ trợ sinh sản hàng đầu tại Việt Nam, với trang thiết bị hiện đại, hệ thống phòng lab, khu lưu trữ tiên tiến giúp việc tiếp nhận, xử lý và lưu trữ mẫu tinh trùng an toàn, đảm bảo chất lượng.

Hiện nay IVFTA-HCM đã triển khai ngân hàng tinh trùng, khách hàng quan tâm đến điều trị hiếm muộn hoặc các vấn đề liên quan đến ngân hàng tinh trùng có thể liên hệ:

Hy vọng bài viết đã giải đáp thắc mắc về vấn đề hóa trị, xạ trị có ảnh hưởng đến sinh sản cho nam và nữ hay không. Đây là các thông tin quan trọng và hết sức phù hợp cho những người người không may mắc ung thư hoặc người muốn trì hoãn việc có con.

Xem tiếp...
 
Top Bottom