BS Hà Nội
Fan Cứng
Cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc là giải pháp được kỳ vọng có thể giúp người bệnh kiểm soát bệnh, kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng sống. Ghép tế bào gốc chữa ung thư máu có thể giúp khôi phục khả năng sản xuất và hoạt động của các tế bào tạo máu trong cơ thể.
Hiện nay, nhiều người mắc bệnh về máu đã có cơ hội được chữa trị nhờ ghép tế bào gốc. Đối với ung thư máu, việc nghiên cứu, ứng dụng cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc hứa hẹn mở ra cơ hội chữa bệnh và duy trì sự sống hiệu quả cho người bệnh.
Vậy, điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc là như thế nào? Tỷ lệ thành công của phương pháp này là bao nhiêu?
Trước khi tìm hiểu cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc, bạn cần biết những vấn đề cơ bản liên quan đến tế bào gốc và bệnh ung thư máu.
Tế bào gốc là loại tế bào đa năng có khả năng tự biệt hóa thành những tế bào với nhiều chức năng khác nhau trong cơ thể. Tế bào gốc có thể dùng để bổ sung, sửa chữa hoặc thay thế các tế bào đã già yếu, bị tổn thương hoặc mất đi do bệnh lý. Các loại tế bào gốc phổ biến bao gồm: (1)
Việc phát hiện cơ chế hoạt động của tế bào gốc được xem là chìa khóa giúp mở cửa tương lai cho nền y học tái tạo. Tế bào gốc có thể được ứng dụng trong y dược bao gồm hỗ trợ sàng lọc độc tính trong thuốc, đánh giá hiệu quả của các loại thuốc, khám phá thuốc mới… Đặc biệt là ứng dụng tế bào gốc trong điều trị bệnh. Cấy ghép tế bào gốc đã giúp điều trị thành công nhiều căn bệnh nguy hiểm, hỗ trợ nâng cao chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ cho người bệnh. (2)
Cấy ghép tế bào gốc đã được chứng minh có thể chữa trị được nhiều bệnh lý ở người
Ung thư máu là căn bệnh ác tính, xảy ra khi các tế bào bạch cầu tăng nhanh đột biến trong thời gian ngắn, làm phá hủy tế bào hồng cầu và đôi khi làm nghẽn mạch. Các loại ung thư máu phổ biến là bệnh bạch cầu, u tủy và ung thư hạch. Người mắc bệnh ung thư máu nếu không được áp dụng các phương pháp chữa trị, ví dụ như cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc thì cơ hội duy trì sự sống là tương đối thấp.
Mặc dù là bệnh ác tính, tuy nhiên ung thư máu không hình thành nên các khối u. Bệnh lý này có thể bắt nguồn từ các nguyên nhân như tiếp xúc trực tiếp với chất phóng xạ, sống ở môi trường ô nhiễm hóa chất (benzene, formaldehyde…) hoặc do thay đổi cấu trúc gen trong cơ thể. (3)
Ung thư máu xảy ra khi có sự tăng sinh quá mức tế bào bạch cầu trong thời gian ngắn
Trong kỹ thuật điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc, việc cấy ghép có thể diễn ra theo 2 cách như sau: (4)
Quy trình thực hiện cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc như sau:
Để áp dụng cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc, người bệnh được truyền tế bào gốc qua đường tĩnh mạch
Sau khi cấy ghép tế bào gốc, bác sĩ sẽ thường xuyên kiểm tra xét nghiệm công thức máu của người bệnh để theo dõi sự tiến triển của các tế bào máu mới. Theo Hội Huyết học – Truyền máu Việt Nam, cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc có thể giúp kéo dài tỷ lệ sống trên 5 năm đến 50 – 60%, trong khi phương pháp chữa trị đơn thuần chỉ đạt từ 20 – 30%.
Phương pháp ghép tế bào gốc có ý nghĩa lớn đối với nền y học nói chung và người bệnh ung thư máu nói riêng. Ghép tế bào gốc góp phần rất lớn trong việc điều trị bệnh ung thư máu với ưu điểm vượt trội như sau:
Cấy ghép tế bào gốc chữa ung thư máu mang lại cơ hội kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh
Mặc dù có nhiều ưu điểm vượt trội tuy nhiên cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc cũng tồn tại một vài điểm hạn chế. Hạn chế thường gặp trong ghép tế bào gốc điều trị ung thư là chảy máu và gia tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Bên cạnh đó, người bệnh ung thư máu điều trị bằng cách ghép tế bào gốc đồng loài có thể có nguy cơ mắc phải bệnh ghép chống chủ. Đây là biến chứng có thể xảy ra khi có hiện tượng tế bào của mảnh ghép tấn công các tế bào cơ thể. Biến chứng này có thể gây tổn thương cho da, gan, ruột và nhiều cơ quan khác. Để điều trị bệnh ghép chống chủ, người bệnh có thể được chữa trị bằng steroid hoặc các loại thuốc khác làm ức chế hệ thống miễn dịch.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
Trên đây là những thông tin cơ bản về cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến vấn đề chữa ung thư máu bằng tế bào gốc, bạn nên sớm đến bệnh viện có khả năng điều trị để lắng nghe tư vấn chi tiết từ bác sĩ.
Xem tiếp...
Hiện nay, nhiều người mắc bệnh về máu đã có cơ hội được chữa trị nhờ ghép tế bào gốc. Đối với ung thư máu, việc nghiên cứu, ứng dụng cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc hứa hẹn mở ra cơ hội chữa bệnh và duy trì sự sống hiệu quả cho người bệnh.
Vậy, điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc là như thế nào? Tỷ lệ thành công của phương pháp này là bao nhiêu?
Tế bào gốc là gì? Bệnh ung thư máu là gì?
Trước khi tìm hiểu cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc, bạn cần biết những vấn đề cơ bản liên quan đến tế bào gốc và bệnh ung thư máu.
1. Tế bào gốc là gì?
Tế bào gốc là loại tế bào đa năng có khả năng tự biệt hóa thành những tế bào với nhiều chức năng khác nhau trong cơ thể. Tế bào gốc có thể dùng để bổ sung, sửa chữa hoặc thay thế các tế bào đã già yếu, bị tổn thương hoặc mất đi do bệnh lý. Các loại tế bào gốc phổ biến bao gồm: (1)
- Tế bào gốc phôi: Tế bào gốc loại này có tiềm năng biệt hóa cao, tuy nhiên để thu thập được cần phải gạn tách từ phôi nang. Vì có liên quan đến vấn đề đạo đức nên tế bào gốc phôi không được phép sử dụng ở hầu hết các nước.
- Tế bào gốc trưởng thành: Tế bào gốc trưởng thành có tiềm năng chữa trị nhiều bệnh lý. Trong đó, tế bào gốc trung mô và tế bào gốc tạo máu là hai loại tế bào gốc trưởng thành được ưu tiên ứng dụng để điều trị bệnh lý ở người.
- Tế bào gốc từ mô dây rốn: Bao gồm tế bào gốc biểu mô, tế bào gốc nội mô và tế bào gốc trung mô. Trong đó, tế bào gốc trung mô có tiềm năng hơn trong việc điều trị bệnh lý.
- Tế bào gốc từ máu dây rốn: Máu dây rốn chứa nhiều tế bào gốc tạo máu. Tế bào gốc tạo máu từ máu dây rốn đã được chứng minh là có thể hỗ trợ điều trị hơn 80 bệnh lý khác nhau.
- Tế bào gốc đa năng cảm ứng: Đây là những tế bào được tạo thành từ tế bào soma, được tái lập trình trở lại thành tế bào gốc nhờ vào cảm ứng bằng các yếu tố phiên mã. Mặc dù có tiềm năng ứng dụng lớn nhưng chi phí thực hiện lại tốn kém nên tế bào gốc đa năng cảm ứng vẫn còn ở giai đoạn nghiên cứu.
Việc phát hiện cơ chế hoạt động của tế bào gốc được xem là chìa khóa giúp mở cửa tương lai cho nền y học tái tạo. Tế bào gốc có thể được ứng dụng trong y dược bao gồm hỗ trợ sàng lọc độc tính trong thuốc, đánh giá hiệu quả của các loại thuốc, khám phá thuốc mới… Đặc biệt là ứng dụng tế bào gốc trong điều trị bệnh. Cấy ghép tế bào gốc đã giúp điều trị thành công nhiều căn bệnh nguy hiểm, hỗ trợ nâng cao chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ cho người bệnh. (2)
2. Bệnh ung thư máu là gì?
Ung thư máu là căn bệnh ác tính, xảy ra khi các tế bào bạch cầu tăng nhanh đột biến trong thời gian ngắn, làm phá hủy tế bào hồng cầu và đôi khi làm nghẽn mạch. Các loại ung thư máu phổ biến là bệnh bạch cầu, u tủy và ung thư hạch. Người mắc bệnh ung thư máu nếu không được áp dụng các phương pháp chữa trị, ví dụ như cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc thì cơ hội duy trì sự sống là tương đối thấp.
Mặc dù là bệnh ác tính, tuy nhiên ung thư máu không hình thành nên các khối u. Bệnh lý này có thể bắt nguồn từ các nguyên nhân như tiếp xúc trực tiếp với chất phóng xạ, sống ở môi trường ô nhiễm hóa chất (benzene, formaldehyde…) hoặc do thay đổi cấu trúc gen trong cơ thể. (3)
Tìm hiểu cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc
Trong kỹ thuật điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc, việc cấy ghép có thể diễn ra theo 2 cách như sau: (4)
- Cấy ghép tế bào gốc tự thân: Tế bào gốc cấy ghép trong trường hợp này được phân lập từ máu ngoại vi hoặc tủy xương của chính người bệnh ung thư máu.
- Cấy ghép tế bào gốc đồng loài:
- Ghép tế bào gốc từ người hiến phù hợp hoàn toàn HLA: Tế bào gốc được cấy ghép là các tế bào nhận từ người hiến tặng tương thích, có thể cùng hoặc không cùng huyết thống với người bệnh. Ưu điểm là giảm nguy cơ ghép chống chủ, nhưng nhược điểm là cơ hội tìm được người hiến phù hợp có hạn.
- Cấy ghép tế bào gốc nửa hòa hợp (Haplotype): Tế bào gốc cấy ghép được thu thập từ người hiến phù hợp một nửa HLA, thường là bố mẹ, anh/chị em ruột của người bệnh.
- Ghép tế bào gốc từ máu dây rốn: Nguy cơ ghép chống chủ thấp, nguồn tế bào gốc dễ tìm, tuy nhiên số lượng tế bào gốc không nhiều, thời gian mọc mảnh ghép chậm.
Liệu pháp ghép tế bào gốc chữa ung thư máu thực hiện như thế nào?
Quy trình thực hiện cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc như sau:
- Bước 1: Người bệnh được thăm khám và thực hiện các xét nghiệm cần thiết trước khi tiến hành ghép tế bào gốc.
- Bước 2: Trước khi tiến hành ghép tế bào gốc chữa ung thư máu, người bệnh có thể cần thực hiện hóa trị hoặc xạ trị liều cao để hỗ trợ phá hủy các tế bào ung thư. Điều này cũng giúp ức chế hệ miễn dịch để hạn chế nguy cơ thải ghép tế bào gốc.
- Bước 3: Cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc được thực hiện giống như thủ thuật truyền máu thông thường. Trong quá trình thực hiện, bác sĩ tiến hành truyền tế bào gốc qua đường tĩnh mạch trung tâm vào máu của người bệnh ung thư máu. Sau khi đi vào bên trong cơ thể, tế bào gốc di chuyển đến tủy xương và bắt đầu sản xuất các tế bào hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu mới.
- Bước 4: Sau khi ghép tế bào gốc chữa ung thư máu, người bệnh được bác sĩ theo dõi chặt chẽ trong khoảng 6 tháng để dự phòng bệnh ghép chống chủ (GVHD) và tình trạng nhiễm trùng.
Tỷ lệ thành công của phương pháp điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc
Sau khi cấy ghép tế bào gốc, bác sĩ sẽ thường xuyên kiểm tra xét nghiệm công thức máu của người bệnh để theo dõi sự tiến triển của các tế bào máu mới. Theo Hội Huyết học – Truyền máu Việt Nam, cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc có thể giúp kéo dài tỷ lệ sống trên 5 năm đến 50 – 60%, trong khi phương pháp chữa trị đơn thuần chỉ đạt từ 20 – 30%.
Ưu điểm của việc điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc
Phương pháp ghép tế bào gốc có ý nghĩa lớn đối với nền y học nói chung và người bệnh ung thư máu nói riêng. Ghép tế bào gốc góp phần rất lớn trong việc điều trị bệnh ung thư máu với ưu điểm vượt trội như sau:
- Giúp khôi phục các tế bào gốc tạo máu trong tủy xương, sau khi đã trải qua quá trình diệt tủy và loại bỏ tế bào ác tính.
- Thay thế tế bào tủy xương bất thường bằng tế bào tủy xương khỏe mạnh.
Hạn chế trong ghép tế bào gốc điều trị ung thư máu
Mặc dù có nhiều ưu điểm vượt trội tuy nhiên cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc cũng tồn tại một vài điểm hạn chế. Hạn chế thường gặp trong ghép tế bào gốc điều trị ung thư là chảy máu và gia tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Bên cạnh đó, người bệnh ung thư máu điều trị bằng cách ghép tế bào gốc đồng loài có thể có nguy cơ mắc phải bệnh ghép chống chủ. Đây là biến chứng có thể xảy ra khi có hiện tượng tế bào của mảnh ghép tấn công các tế bào cơ thể. Biến chứng này có thể gây tổn thương cho da, gan, ruột và nhiều cơ quan khác. Để điều trị bệnh ghép chống chủ, người bệnh có thể được chữa trị bằng steroid hoặc các loại thuốc khác làm ức chế hệ thống miễn dịch.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
Trên đây là những thông tin cơ bản về cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến vấn đề chữa ung thư máu bằng tế bào gốc, bạn nên sớm đến bệnh viện có khả năng điều trị để lắng nghe tư vấn chi tiết từ bác sĩ.
Xem tiếp...