SỨC KHỎE - GIA ĐÌNH

Bệnh Still rất khó phát hiện ở giai đoạn sớm do dấu hiệu bệnh dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý. Người bệnh cần được điều trị tích cực để giảm thiểu nguy cơ xuất hiện các biến chứng nguy hiểm.

Bệnh Still là gì?​

Bệnh Still là bệnh viêm hệ thống hiếm gặp. Đến nay, bệnh vẫn chưa xác định được nguyên nhân. Vào năm 1987, George Still cho biết một vài triệu chứng bệnh tương tự viêm khớp thiếu niên. Từ đó, bệnh được đặt theo tên của ông.

Người mắc bệnh được phát hiện đầu tiên thuộc nhóm trẻ em. Tuy vậy, bệnh được cho là có thể khởi phát ở người lớn, nên còn được phân loại bệnh Still khởi phát ở người lớn để phân biệt thể gặp ở trẻ em. Hiện tại nguyên nhân gây bệnh ở người lớn vẫn chưa được xác định. (1)

Bệnh gây ra các cơn đau nhức khớp và cơ

Bệnh still khởi phát ở đối tượng nào?​

1. Bệnh Still ở người lớn​

Bệnh Still ở người lớn không phổ biến. Đối tượng mắc bệnh thường trong độ tuổi 16 – 35 tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh Still giữa nam và nữ giới là tương đương.

Bệnh có những biểu hiện lâm sàng như sốt cao, viêm và đau khớp, đi kèm những triệu chứng ngoài da (nổi ban đỏ). Các triệu chứng trên lâm sàng của bệnh đa dạng. Tuy vậy, chúng lại không đặc hiệu nên thường bị chẩn đoán muộn, không chính xác.

2. Bệnh Still ở trẻ em​

Bệnh Still ở trẻ em vẫn chưa xác định được nguyên nhân. Các triệu chứng lâm sàng rất đa dạng, trong đó sốt không rõ nguyên nhân là triệu chứng phổ biến. Tỷ lệ bé gái mắc bệnh cao hơn bé trai. (2)

Triệu chứng của bệnh Still​

1. Ở trẻ em​

• Thể viêm ít khớp: ở trẻ em, tình trạng viêm khớp thường xảy ra ở 3 vị trí: khớp gối, khớp khuỷu tay và khớp mắt cá chân. Thể viêm này là phổ biến nhất ở các bệnh nhi mắc viêm khớp vô căn. Tỷ lệ mắc bệnh là như nhau giữa bé trai và bé gái. Ngoài ra, ở thể viêm này, bệnh nhi có thể kèm theo tình trạng viêm và sưng mắt.
• Thể viêm đa khớp: bệnh nhi bị viêm nhiều khớp ở trong cơ thể. Viêm đa khớp là thể viêm không xảy ra nhiều ở bé trai. Những vùng khớp thường bị viêm như khớp gối, khớp mắt cá chân, khớp cổ tay, khớp bàn tay và khớp cổ. Một số bệnh nhi có thể xuất hiện triệu chứng viêm ở mắt.
• Thể viêm khớp hệ thống: viêm khớp hệ thống là thể viêm khớp vô căn ít gặp nhất ở trẻ em. Người bệnh xuất hiện những triệu chứng tương tự như ở người lớn.

2. Ở người lớn​

• Sốt cao: Đây là triệu chứng thường gặp ở người mắc bệnh Still. Bệnh nhân thường sốt cao khoảng 39°C, thường kéo dài liên tục trong nhiều tuần. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể bị đau họng, viêm thanh mạc và đau nhức cơ.
• Nổi ban đỏ: Những nốt ban đỏ trên da xuất hiện kèm triệu chứng sốt cũng là dấu hiệu của bệnh. Các nốt ban thường nổi tại gốc chi và lưng. Hiếm trường hợp xuất hiện ở mặt, đầu chi. Đặc biệt là các ban da đặc trưng màu cá hồi xuất hiện cùng với sốt và mất đi sau đó. Tình trạng này khiến người bệnh bị ngứa nhẹ ở khu vực phát ban, dễ bị nhầm với các nốt ban dị ứng thuốc.
• Đau các cơ, khớp: Phần lớn người bệnh đều bị đau nhức các cơ và khớp, thường là ở đầu gối, cổ tay và cổ chân, khớp vai và các cơ tứ chi. Bệnh nhân sẽ bị đau nhức các khớp do viêm, nhưng không bị di lệch hoặc biến dạng khớp. Tình trạng viêm khớp sẽ tiến triển theo các cơn sốt, đối diện nguy cơ gây tràn dịch khớp. Tình trạng đau khớp của bệnh Still kéo dài ít nhất 2 tuần.

Nổi ban đỏ đi kèm sốt là một trong những dấu hiệu của bệnh Still

Một vài triệu chứng kèm theo của bệnh Still là:

• Viêm loét họng, hạch sưng to và đau
• Lách to
• Rối loạn chức năng gan nhưng không do dị ứng hoặc những nguyên nhân khác

Bệnh có nhiều triệu chứng gần giống bệnh viêm đa khớp hoặc dị ứng nên dễ gây nhầm lẫn.

Nguyên nhân gây bệnh Still​

Nguyên nhân gây bệnh Still hiện vẫn chưa được xác định. Căn nguyên của bệnh được cho là có liên quan tới hệ thống HLA-B17, những gen B18, B35, DR2 và những cytokine IFN gamma, Interleukin 6, TNF alpha. Do đó, các chuyên gia xếp căn bệnh này vào nhóm bệnh hệ thống với những biểu hiện đa dạng ở khắp các cơ quan trong cơ thể.

Khi nào cần gặp bác sĩ?​

Bác sĩ có thể gặp nhiều khó khăn khi chẩn đoán bệnh Still. Do bệnh lý này có chung một số đặc điểm với các bệnh khác (như bệnh lupus, bệnh Lyme,…). (3)

Điều quan trọng, người có triệu chứng bệnh Still cần đi khám ngay khi có thêm các vấn đề về hô hấp hoặc triệu chứng toàn thân như sốt cao. Tích cực điều trị sẽ giúp người bệnh giảm thiểu nguy cơ xuất hiện các biến chứng nghiêm trọng.

Bệnh Still có nguy hiểm không?​

Các biến chứng tiềm ẩn của bệnh Still bao gồm:

• Phá hủy khớp (do tình trạng viêm mạn tính)
• Xuất hiện tình trạng viêm ở tim
• Tràn dịch màng phổi
• Hội chứng hoạt hóa đại thực bào (MAS) (dù biến chứng bệnh này rất hiếm nhưng có thể gây tử vong)

Phương pháp chẩn đoán bệnh Still​

Khác với các bệnh hệ thống, khi chẩn đoán bệnh Still, bác sĩ sẽ dựa vào những triệu chứng lâm sàng thông qua những xét nghiệm miễn dịch đều âm tính như yếu tố dạng thấp (RF), kháng thể kháng nhân.

• Tốc độ lắng máu tăng, tăng CRP, tăng gamma globulin, giúp chẩn đoán tình trạng viêm hệ thống của người bệnh.
• Tăng bạch cầu, trong khi lượng tiểu cầu và hồng cầu có thể bị giảm theo tiến triển của bệnh.
• Kết quả xét nghiệm tủy đồ, sinh thiết tủy bình thường. Tình trạng bạch cầu tăng là hậu quả thứ phát từ tăng sinh tủy dòng bạch cầu hạt.
• Mức Ferritin huyết thanh sẽ tăng cao khi bệnh tiến triển. Định lượng huyết thanh sẽ giúp bác sĩ xác định sự viêm nhiễm của người bệnh.
• Kết quả chụp X-quang của khung xương và khớp không có nhiều biến đổi bất thường.
• Khả năng miễn dịch của người bệnh thấp. Những xét nghiệm đối với kháng thể kháng nhân, kháng thể kháng chuỗi kép đều âm tính.
• Trong máu không có vi khuẩn.

Phương pháp điều trị bệnh Still như thế nào?​

1. Ở trẻ em​

Phương pháp lý tưởng nhất là kết hợp thuốc, vật lý trị liệu, tập luyện, giáo dục và hoạt động đều đặn để ngăn ngừa tình trạng mệt mỏi ở người bệnh.

Dùng thuốc điều trị viêm như thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), corticoid, thuốc cải thiện tình trạng bệnh như methotrexate…

Những bài tập vật lý trị liệu có vai trò quan trọng đối với người bệnh viêm khớp, nhất là những bài tập tăng cường vận động khớp và sức cơ. Bác sĩ có thể chỉ định bó nẹp để giúp giảm đau và sưng ở khớp cho người bệnh.

Người bệnh Still có thể được bác sĩ chỉ định điều trị với nhóm thuốc NSAIDs

2. Ở người lớn​

2.1 Đối với bệnh nhân có mức độ bệnh nhẹ​

Dùng các loại thuốc chống viêm không chứa steroid hoặc Steroid có thể giúp giảm đau, ngăn cản sự tiến triển của vùng viêm ở khớp. Tuy nhiên, thuốc có thể làm suy giảm sức đề kháng của người bệnh.

2.2 Đối với bệnh nhân có mức độ bệnh nặng​

Ở những trường hợp không đáp ứng tốt với corticoid, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh dùng thêm thuốc điều trị cơ bản như methotrexate. Nếu người bệnh không đáp ứng với methotrexat sẽ được chỉ định điều trị cyclophosphamid (dùng qua đường uống hay truyền tĩnh mạch). Tuy nhiên, một vài tác dụng phụ của thuốc có thể xuất hiện như giảm bạch cầu, xuất huyết bàng quang, nhiễm khuẩn cơ hội…

Đối với trường hợp không đáp ứng với các thuốc trên, người bệnh còn có thể được chỉ định dùng những loại thuốc như cyclosporin A, hydroxychloroquine, muối vàng, azathioprin, D-penicillamin,…

2.3 Sử dụng các loại thuốc chống thấp khớp​

• Bác sĩ có thể chỉ định truyền Gamma Globulin nếu bệnh nhân không đáp ứng tốt với những thuốc trên.
• Ngoài ra, những ca kháng trị có thể được chỉ định điều trị bằng thuốc sinh học, chẳng hạn như thuốc ức chế IL-1 anakira hay những thuốc sinh học khác.

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình và khoa Cơ xương khớp – Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ Cơ xương khớp giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; PGS.TS.BS Vũ Thị Thanh Thủy, TS.BS Chế Đình Nghĩa, ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, ThS.BS Nguyễn Quang Tôn Quyền; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng, TS.BS Văn Đức Minh Lý, ThS.BS.CKII Nguyễn Ngọc Tiệp, ThS.BS ThS.BS.CKI Đặng Khoa Học, ThS.BS Trần Thị Hoài Thanh, BS.CKI Kim Thành Tri, BS.CKI Lê Thanh Vương…

Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm, hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet, máy đo bàn chân bẹt và in 3D lót đế giày chuyên dụng, Robot lượng giá sức mạnh Dây chằng khớp gối… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Hiện nay chưa có biện pháp phòng ngừa bệnh Still. Vì thế, việc thăm khám sức khỏe tổng quát định kỳ rất quan trọng, giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm. Nếu được chẩn đoán mắc bệnh, bệnh nhân nên đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám, chẩn đoán chính xác, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng.

Xem tiếp...