MUA BÁN

Củ dền không chỉ là một nguồn dinh dưỡng phong phú mà còn là một “siêu thực phẩm” đầy tiềm năng cho sức khỏe. Vậy tác dụng của củ dền đối với sức khỏe của chúng ta là gì? Với màu sắc tươi tắn và hương vị độc đáo, củ dền không chỉ là nguyên liệu tuyệt vời trong nấu ăn mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe không ngờ. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá những tác dụng kỳ diệu của củ dền, từ việc cung cấp chất chống ô nhiễm tới việc hỗ trợ tiêu hóa, đồng thời giúp duy trì cân nặng và tăng cường hệ miễn dịch.

Củ dền là gì?​

Củ dền, có tên tiếng Anh là beet hoặc beetroot, là một loại củ cải ngọt thuộc họ Beta vulgaris. Đây là một loại thực phẩm phổ biến và được trồng rộng rãi tại Bắc Mỹ, Trung Mỹ và Anh Quốc. Một trong những đặc điểm nổi bật của củ dền là màu đỏ đậm, đặc trưng bởi chứa lượng cao chất betalain, một chất chống oxy hóa mạnh giúp bảo vệ cơ thể khỏi tác động của gốc tự do và tăng cường sức khỏe.

Những thông tin tổng quan về củ dền đỏ​

Nhắc đến củ dền đỏ, chúng ta không chỉ liên tưởng đến một loại thực phẩm màu sắc và phong phú về hương vị, mà còn đến những lợi ích sức khỏe đáng kinh ngạc mà nó mang lại. Trong bối cảnh đa dạng của thế giới ẩm thực và dinh dưỡng, củ dền đỏ nổi bật không chỉ với vẻ ngoại hình đặc trưng, mà còn với những thành phần dinh dưỡng quan trọng.

1. Mô tả hình ảnh nhận biết cây củ dền đỏ​

Cây củ dền đỏ, một loại thực vật thân thảo, thường cao từ 0,5 đến 1,5m. Đặc điểm của lá cây là hình trứng, xanh đậm, mọc so le và có cuống dài tới 30cm. Hoa của cây củ dền đỏ có màu vàng, hình cánh bướm, tập trung ở đỉnh cây.

Phần ăn được của cây là củ dền đỏ, có hình tròn hoặc hình trụ, nổi bật với màu đỏ đậm hoặc tím than đặc trưng. Kích thước thông thường của củ dao động từ 5 đến 10cm, với trọng lượng từ 0,5 đến 1kg.

Để nhận biết cây củ dền đỏ, bạn có thể quan sát thân cây màu xanh đậm, có thể mọc thẳng hoặc bò sát đất. Lá cây có hình trứng, mọc so le, và hoa màu vàng tập trung ở đỉnh cây, có kích thước nhỏ.

Mô tả hình ảnh cây củ dền

2. Phân bố chính của cây củ dền​

Cây củ dền đỏ xuất phát từ châu Phi và đã lan rộng đến nhiều quốc gia trên toàn cầu thông qua quá trình du nhập. Hiện nay, cây này được trồng phổ biến trong các vùng ôn đới và cận nhiệt đới trên khắp thế giới.

Tại Việt Nam, cây củ dền đỏ thịnh hành ở nhiều tỉnh phía Bắc như Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Thái Nguyên, và nhiều khu vực khác, tạo ra một nguồn cung cấp đa dạng và phong phú.

3. Cách thu hái và bảo quản củ dền đỏ​

Bộ phận sử dụng của củ dền là củ, củ dền đỏ nên được thu hoạch khi chúng đạt kích thước tối thiểu, khoảng 5-10cm, và thời điểm thu hoạch tốt nhất là vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.

Để thu hoạch, bạn có thể thực hiện các bước sau:

• Dùng xẻng hoặc dao để rạch xung quanh gốc cây củ dền đỏ.
• Nhẹ nhàng nhấc củ dền đỏ lên khỏi mặt đất, tránh làm dập củ hoặc rễ.
• Loại bỏ phần lá và rễ của củ dền đỏ để chuẩn bị cho quá trình bảo quản.

Sau khi thu hoạch, rửa sạch củ dền đỏ và loại bỏ lá và rễ. Bạn có thể bảo quản củ dền đỏ trong ngăn mát tủ lạnh trong khoảng 2 tuần.

Bảo quản củ dền trong tủ lạnh theo các bước sau:

• Rửa sạch củ dền đỏ và loại bỏ phần lá và rễ.
• Chần củ dền đỏ qua nước sôi khoảng 2 phút để giữ nguyên chất lượng.
• Cắt củ thành miếng nhỏ hoặc thái lát.
• Cho củ dền đỏ vào hộp đựng thực phẩm kín hoặc túi zip.
• Bảo quản củ dền đỏ trong ngăn đông tủ lạnh trong khoảng 6-12 tháng.

Củ dền đỏ sau khi bảo quản cần được rửa sạch trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn và ngon miệng.

4. Thành phần dược tính của của dền đỏ​

Củ dền là một nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng, theo phân tích giá trị dinh dưỡng, củ dền có tỷ lệ nước lên đến 87%, carbs chiếm 8%, và chất xơ đạt khoảng 2-3%. Một khẩu phần ăn củ dền có trọng lượng khoảng 136g mang lại những giá trị dinh dưỡng như sau:

• Calo: 43 calo
• Nước: Chiếm 88% tỷ lệ trọng lượng
• Protein: 1.6g
• Carbs: 9.6g
• Đường: 6.8g
• Chất xơ: 2.8g
• Chất béo: 0.2g

Ngoài ra, củ dền còn chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất khác như vitamin A, B1, B6, C, cũng như sắt, canxi, magie, phốt pho, natri, iot, choline, axit folic, tạo nên một nguồn dinh dưỡng đa dạng và có lợi cho sức khỏe. Đối với những người quan tâm đến ăn uống cân đối và giàu chất dinh dưỡng, củ dền là một sự lựa chọn xuất sắc.

Những tác dụng của củ dền đỏ đối với sức khỏe​

Củ dền đỏ, không chỉ là một món ngon cho bữa ăn mà còn là kho tàng dinh dưỡng đa dạng mang lại nhiều tác dụng quan trọng cho sức khỏe. Một trong những tác dụng của củ dền phổ biến dưới đây.

1. Củ dền giúp điều hòa huyết áp​

Củ dền, không chỉ là một món ăn ngon mắt mà còn là một nguồn dưỡng chất có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ kiểm soát huyết áp và giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch. Đặc biệt, nước ép từ củ dền sống có thể mang lại hiệu quả tốt hơn so với khi chúng ta nấu chín củ dền.

Nước ép củ dền được biết đến với khả năng làm giảm huyết áp tâm thu và tâm trương ở người già, nhờ vào chứa lượng nitrate đáng kể. Nitrate sau khi chuyển hóa thành nitric oxide trong cơ thể, không chỉ giãn mạch máu mà còn giúp hạ huyết áp.

Đồng thời, củ dền cung cấp folate, một thành phần có thể hỗ trợ quá trình hạ huyết áp. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng củ dền chỉ nên được xem xét như một biện pháp bổ sung và tạm thời.

Củ dền giúp điều hòa huyết áp

2. Bổ sung máu​

Củ dền đỏ là một nguồn cung cấp sắt đáng kể, có vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn bệnh thiếu máu và khuyến khích quá trình tái tạo tế bào hồng cầu. Đặc biệt, vitamin C tự nhiên có trong củ dền còn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tăng cường sự hấp thu sắt.

3. Dùng củ dền đỏ giúp cải thiện hệ tim mạch​

Nước củ dền đỏ không chỉ giúp giảm cao huyết áp mà còn có ảnh hưởng tích cực đối với sức khỏe tim mạch và nguy cơ đột quỵ, đặc biệt là đối với người trưởng thành. Ngoài ra, nước củ dền đỏ cũng được biết đến với khả năng giảm cholesterol và khả năng chống oxy hóa xuất sắc. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ nước củ dền đỏ vào buổi sáng mang lại nhiều lợi ích đặc biệt

4. Ngăn ngừa suy giãn tĩnh mạch​

Thói quen sử dụng nước ép và đồ ăn chế biến từ củ dền đỏ có thể là một giải pháp hiệu quả để ngăn ngừa tình trạng giãn tĩnh mạch. Các thành phần chứa trong củ dền không chỉ giúp cải thiện độ đàn hồi của động mạch mà còn giữ cho chúng duy trì ổn định.

5. Giảm tình trạng bị xơ vữa động mạch​

Sắc đỏ đậm của nước củ dền không chỉ mang lại hiệu quả lớn trong việc tan chất kết tụ canxi vô cơ, mà còn giúp giảm xơ cứng động mạch. Đây là một tính năng quan trọng, đặc biệt hữu ích để duy trì tính linh hoạt của động mạch, góp phần vào sự khỏe mạnh của hệ thống tuần hoàn máu.

Thêm vào đó, việc tích hợp nước củ dền vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tim mạch và máu, tạo nên một cách tiếp cận tự nhiên và hiệu quả để duy trì cân bằng trong cơ thể.

6. Công dụng của củ dền là hỗ trợ sức khỏe cho gan​

Công dụng của củ dền là gì? Betaine, một thành phần quan trọng trong củ dền đỏ có khả năng kích thích chức năng gan và duy trì sức khỏe của cơ quan này. Đồng thời, chất xơ pectin có mặt trong củ dền đóng vai trò quan trọng trong việc loại bỏ độc tố khỏi gan và hỗ trợ trong quá trình điều trị gan nhiễm mỡ. (1)

7. Chống lại nhiễm độc axit​

Chất kiềm từ củ dền giúp giảm thiểu tác động của chứng nhiễm toan bằng cách hỗ trợ cơ thể duy trì cân bằng pH. Sự cân bằng này quan trọng để ngăn chặn sự tích tụ axit không mong muốn, giúp duy trì trạng thái lý tưởng cho cơ thể hoạt động.

8. Lợi ích của củ dền là giúp thải độc cơ thể​

Nước củ dền không chỉ là nguồn cung cấp chất choline mà còn hiệu quả trong việc hỗ trợ quá trình bài tiết độc tố của gan. Choline, có trong nước củ dền, không chỉ có tác dụng loại bỏ độc tố từ gan mà còn hỗ trợ quá trình loại bỏ chất độc hại khỏi toàn bộ hệ thống cơ thể một cách hiệu quả nhất.

9. Tốt cho thận và túi mật​

Uống nước ép từ củ dền kết hợp với cà rốt không chỉ giúp tẩy sạch cơ thể mà còn mang lại hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến thận và túi mật. Việc kết hợp hai nguồn dưỡng chất quý giá từ củ dền và cà rốt không chỉ làm sạch tự nhiên cơ thể mà còn có thể cung cấp các chất dinh dưỡng hỗ trợ quan trọng cho sức khỏe của hệ thống thận và túi mật.

10. Dùng củ dền có công dụng giúp ngăn ngừa bị táo bón​

Xellulose, một thành phần có trong củ dền đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tình trạng táo bón mãn tính. Việc tích hợp củ dền vào chế độ dinh dưỡng có thể mang lại lợi ích đáng kể cho hệ thống tiêu hóa, giúp cải thiện độ linh hoạt và đảm bảo quá trình tiêu hóa diễn ra mượt mà.

Dùng củ dền giúp ngăn ngừa táo bón

11. Cải thiện tình trạng lở loét dạ dày​

Thường xuyên sử dụng nước ép củ dền kết hợp với mật ong, uống khi đói, khoảng 2 – 3 lần mỗi tuần, có thể đem lại hiệu quả trong việc cải thiện tình trạng loét dạ dày. Sự kết hợp giữa chất dinh dưỡng từ củ dền và tác dụng làm dịu từ mật ong không chỉ làm giảm tác động của loét dạ dày mà còn hỗ trợ quá trình tái tạo niêm mạc dạ dày và duy trì sự ổn định trong hệ thống tiêu hóa.

12. Tác dụng của củ dền đối với hệ đường ruột​

Chất xơ, một thành phần phong phú có mặt trong củ dền, thường không trải qua quá trình tiêu hóa và chuyển hóa khiến chúng đến đại tràng. Ở đây, chất xơ không chỉ là nguồn dinh dưỡng cho vi khuẩn có lợi trong đường ruột mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình đào thải phân diễn ra một cách thuận lợi hơn.

Việc tích hợp chất xơ từ củ dền vào chế độ dinh dưỡng có thể tạo ra ảnh hưởng tích cực đối với sức khỏe hệ tiêu hóa, giúp duy trì quá trình đào thải chất một cách đều đặn và ngăn chặn nhiều vấn đề tiêu hóa như táo bón và viêm ruột.

Đặc biệt, tác dụng của củ dền đỏ có khả năng giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính, bao gồm ung thư đại tràng, bệnh tim mạch và đái tháo đường type 2. Sự hiện diện của chất xơ trong củ dền là một yếu tố tích cực quan trọng, giúp tăng cường sức khỏe và ngăn ngừa nhiều bệnh lý lâu dài.

13. Dùng củ dền giúp cải thiện tinh thần​

Củ dền chứa một hợp chất đặc biệt gọi là bataine, làm tăng sự thư giãn và thoải mái bằng cách kích thích tổng hợp serotonin, chất dẫn truyền thần kinh tạo nên cảm giác hạnh phúc tự nhiên trong cơ thể.

Điều này giúp cải thiện tâm trạng, mang lại sự sảng khoái và tươi vui cho tinh thần. Bổ sung củ dền vào chế độ dinh dưỡng có thể là một cách tự nhiên và hiệu quả để duy trì tâm trạng tích cực và tăng cường trạng thái tinh thần thoải mái.

14. Giúp cải thiện hệ miễn dịch​

Củ dền, với lượng chất xơ phong phú, thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong đường ruột, giúp duy trì hệ vi sinh đường ruột ổn định và mạnh mẽ. Điều này không chỉ hỗ trợ việc củng cố hệ thống miễn dịch mà còn giúp ngăn chặn rủi ro nhiễm trùng.

Bên cạnh đó, các chất dinh dưỡng có trong củ dền đỏ đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích quá trình oxy hóa tế bào và khuyến khích sự hình thành tế bào máu mới.

15. Hỗ trợ ngăn ngừa ung thư​

Củ dền chứa nhiều hợp chất có đặc tính chống ung thư như axit ferulic, rutin, kaempferol và axit caffeic. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng chiết xuất từ củ dền có khả năng làm chậm sự phân chia và phát triển của tế bào ung thư.

Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu trước đây thường sử dụng các chất được phân lập thay vì củ dền trực tiếp. Vì vậy, cần thêm những nghiên cứu chi tiết hơn về việc sử dụng củ dền như một phần của chế độ ăn uống để ngăn ngừa sự phát triển của ung thư.

19. Giúp chống viêm tốt​

Cây củ dền chứa một loại sắc tố được gọi là betalain, nổi bật với đặc tính chống viêm. Một nghiên cứu trên 24 người mắc tăng huyết áp đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ 250mL nước ép củ dền trong vòng 2 tuần đã giảm đáng kể một số triệu chứng viêm, bao gồm protein phản ứng C (CRP) và yếu tố hoại tử khối u-alpha (TNF-alpha). (2)

Nghiên cứu khác trên nhóm người mắc viêm xương khớp đã chỉ ra rằng việc sử dụng viên nang betalain chiết xuất từ củ dền giúp giảm đau do tình trạng viêm. Đây là những nghiên cứu tích cực về khả năng chống viêm của betalain, nhấn mạnh giá trị của củ dền trong việc hỗ trợ kiểm soát các triệu chứng viêm nhiễm.

20. Cải thiện sức khỏe não bộ​

Các chức năng thần kinh và nhận thức thường giảm đi tự nhiên theo tuổi tác, điều này có thể tăng nguy cơ mắc các rối loạn thoái hóa thần kinh như chứng sa sút trí tuệ.

Chất nitrate có trong củ dền có khả năng cải thiện chức năng não bộ bằng cách kích thích sự giãn mạch máu và tăng cường lưu lượng máu đến não. (3)

Một nghiên cứu trên nhóm người mắc bệnh đái tháo đường type 2 đã chỉ ra rằng thời gian phản ứng trong quá trình kiểm tra chức năng nhận thức nhanh hơn 4% ở những người tiêu thụ 250mL nước ép củ dền mỗi ngày trong 2 tuần, so với nhóm đối chứng.

21. Hỗ trợ giảm cân hiệu​

Củ dền là nguồn thực phẩm có ít chất béo và calo, nhưng lại chứa nhiều nước, tạo ra sự cân bằng trong nguồn năng lượng. Bổ sung thêm các loại thực phẩm nhẹ nhàng như củ dền có thể hỗ trợ quá trình giảm cân.

Dùng củ dền giúp ngăn ngừa giảm cân

Ngoài ra, mặc dù thấp calo, nhưng củ dền lại cung cấp một lượng protein và chất xơ đủ lượng. Cả hai chất này đều đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân nặng ổn định. Chất xơ còn hỗ trợ quá trình tiêu hóa, giảm sự thèm ăn và gia tăng cảm giác no, từ đó giúp kiểm soát tổng lượng calo tiêu thụ.

Củ dền đỏ không chỉ là một nguồn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Từ việc cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất, hỗ trợ quá trình giảm cân, đến khả năng chống vi khuẩn, chống viêm, và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, củ dền đỏ thực sự là một phần quan trọng của chế độ dinh dưỡng lành mạnh.

Hướng dẫn chi tiết cách chế biến và sử dụng củ dền đỏ​

Công dụng của củ dền đỏ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, vì vậy chế biến loại nguyên liệu này như thế nào để giữ được trọn vẹn dưỡng chất từ củ dền đỏ? Hãy cùng Helloykhoa học cách chế biến một số món ăn từ củ dền dưới đây.

1. Canh sườn non hầm củ dền, carot và táo tàu​

Nguyên Liệu:

• 1/2 chén củ dền, cắt nhỏ
• 1/2 chén cà rốt, cắt nhỏ
• 4 trái táo đỏ khô
• 1 chén sườn non, đã luộc sạch
• 1 muỗng cà phê bột nêm
• 1 muỗng cà phê đường phèn
• 2 chén nước
• Hành lá, xắt mịn, tiêu

Cách chế biến:

• Đặt tất cả nguyên liệu vào nồi và đun sôi trong khoảng 20 phút trên lửa cao.
• Sau đó, tắt bếp và để nồi đó trong vòng 10 phút, cho sườn non vào đun lên lửa nhỏ trong khoảng 15 phút cho đến khi thịt mềm rụt.
• Khi canh đã chín, cho vào tô và rắc hành và tiêu lên trên nếu bạn thích.

Canh củ dền hầm

2. Nước ép củ dền​

Nguyên liệu:

• 1/2 củ dền cỡ vừa
• 1 quả cam không hạt
• 2 củ cà rốt

Cách chế biến:

• Gọt vỏ củ dền, sau đó cắt thành miếng phù hợp với máy ép.
• Chọn loại cam vàng không hạt. Nếu sử dụng cam xanh có hạt, hãy vắt riêng nước cam và uống ngay vì nước ép sẽ trở nên đắng sau khoảng 15–20 phút.
• Gọt vỏ cà rốt và cắt thành thanh dài (nếu là hữu cơ, có thể rửa sạch và giữ nguyên vỏ).

Những lưu ý khi dùng củ dền để bổ sung sức khỏe​

Củ dền không chỉ là nguồn chất dinh dưỡng phong phú có lợi cho sức khỏe, mà còn mang theo một số tác dụng phụ khi tiêu thụ quá mức. Để đảm bảo sự an toàn và hiệu quả khi sử dụng củ dền, hãy xem xét những điểm sau đây:

• Lượng chất oxalate trong củ dền có thể gây cản trở quá trình hấp thụ dinh dưỡng và tăng nguy cơ sỏi thận. Đối với người có tiền sử bệnh sỏi thận, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tiêu thụ.
• Nước ép củ dền có thể gây chóng mặt do tác dụng thải độc. Đối với người có huyết áp cao, cần kiểm soát lượng tiêu thụ để tránh hạ áp xuống mức nguy hiểm.
• Tránh sử dụng nước ép củ dền pha sữa cho trẻ dưới 5 tháng tuổi để tránh ngộ độc do chất Nitrite có trong củ dền.
• Củ dền chứa nhiều FODMAPs có thể gây khó tiêu hóa và triệu chứng cho những người nhạy cảm và bị hội chứng ruột kích thích.
• Hợp chất Betaine trong củ dền có thể gây phản ứng phụ, đặc biệt đối với người có vấn đề về thận. Đối với hệ tiêu hóa, nên bắt đầu với lượng nhỏ và trộn nước củ dền với các loại nước ép khác.

Những ai không nên dùng củ dền đỏ?​

Ngoài việc tìm hiểu về tác dụng của củ dền, thì hiểu rõ đối tượng không nên sử dụng loại củ này cũng khá quan trọng. Những nhóm người sau đây cần đặc biệt chú ý và hạn chế ăn củ dền:

• Phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu tiên nên hạn chế ăn củ dền đỏ do cơ địa nhạy cảm, có thể gây rủi ro cho cả mẹ và thai nhi.
• Những người có cơ địa dị ứng có thể phản ứng bằng ngứa ngáy, nổi ban khi tiêu thụ củ dền đỏ và nên hạn chế việc ăn loại thực phẩm này.
• Củ dền đỏ chứa nhiều oxalate, có thể gây tăng cường sự hình thành sỏi thận, do đó người bị sỏi thận nên tránh ăn củ dền.
• Người gặp vấn đề tiêu hóa như khó tiêu, chướng bụng nên hạn chế tiêu thụ củ dền để tránh tăng cường các vấn đề này.
• Người có huyết áp thấp chỉ nên tiêu thụ củ dền một cách hạn chế, vì loại thực phẩm này có thể làm giảm huyết áp.
• Người mắc bệnh gout nên hạn chế ăn củ dền đỏ, vì nó có thể làm tăng cường triệu chứng của bệnh.

Tác dụng của củ dền đối với sức khỏe là không thể bàn cãi. Với hàm lượng chất dinh dưỡng cao, củ dền đã chứng minh khả năng hỗ trợ quá trình tiêu hóa, cải thiện sức khỏe tim mạch, và ngay cả giảm nguy cơ mắc một số bệnh lý nền. Không chỉ thế, củ dền còn đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc da, cải thiện tinh thần và hỗ trợ chức năng não bộ. Tuy nhiên, việc ăn củ dền cũng đòi hỏi sự cân nhắc đối với những người thuộc nhóm rủi ro nhất định.

Xem tiếp...